Kabihasnang Pilipino T - Z

Mga kailangan ng halaman

Tubig. Walang tubig, walang buhay at walang tubo.
Hangin
Mga pataba sa lupa
Nitrogen (N): Kailangan para sa pagtubo.
Posporo (P): Kailangan para sa pagunlad ng bulaklak at bunga.
Potasyum (K)
✧ Apog (Ca)
Ibang elemento: ...

Mga pataba sa lupa
Organikong pataba: Taeng hayop (manok, baboy, baka, kabayo). Kompost.
Di-organiko o mineral na pataba: Ang daglat 15-14-13 ay isang patabang may 15 % N, 14 % P at 13 % K.
46-0-0 (46 % N, tawag na Urea).

:Matamis at Meryenda = Süßspeisen und Zwischenmahlzeiten

↓ apa
↓ arnibal
↓ bagkạt
✧ bibịngka
✧ biko
empanada
ensaymada
✧ gulaman
↓ halayạ ✧ kakanịn
↓ kalamay
letseplạn
↓ maha
↓ monay
↓ pandesạl
pastịlyas
✧ puto
✧ sagimịs sapịnsapịn
✧ suman
↓ tahọ
tamales
↓ turọn

↓ himagas
↓ meryẹnda

apa = Waffel, Eishörnchen.
(1) Pinalutong banịg ng arina (kinaugaliạng gawạ ng galapọng) na may asukal, karaṇwang hinahaluan ng itlọg. = Knusprige Waffel aus Mehl (ursprünglich Reismehl) mit Zucker, oft mit Ei.
(2) Lalagyạn ng sorbetes yari sa apa. = Waffelhörnchen für Eiskrem.
arnibal = Sirup.
Pulọt ng tubong iniluto hanggạng lumapot, at kinakain sa ↓ tahọ. = Eingekochte Melasse, bis sie dick wird; wird zu taho gegessen.
bagkạt= Karamell.
Asukal na ginawạng pulụt at nagigịng matigạs at makunat pagkatapos maluto at lumamịg.
Zucker aus Melasse, der fest und weich wird, nachdem er gekocht und erkaltet ist.
halayạ = chremige Süßspeise.
Meryendang minatamisang karaniwang yari sa ube, kalabasa o kukurbita.
Süßes Zwischengericht von Ube oder Kürbis.
himagas, panghimagas = (süße) Nachspeise.
kalamay na malagkit → ✧ Palay
kalamay na saging
Matamịs na putahe yari sa saging at arina na niluto sa mantika.
Süßspeise aus Bananenscheiben in Mehlteig, die zu handgroßen Kuchen frittiert werden.
maha, maha blạngka
Kakanịn na gawạ mulạ sa gata, giniling na maịs at asukal.
Aus Kokosmilch, Maismehl und Zucker hergestellte süße Speise.
monay, munay = Milchbrötchen.
|pan de monja| = Brot der Nonne.
pandesạl = (kleine) Brötchen. |pan de sal| = tinapay na may asịn = gesalztes Brot.
tahọ
Matamịs na putaheng yari sa tọkwa (kesong utaw) at may arnibal (at sago), karaniwang ipinapagbilị ng maglalakọ.
Puddingähnliche Süßspeise aus Sojaquark mit Sirup (und Sago), häufig in den Morgenstunden von Straßenhändlern angeboten.
turọn, sagimịs
Meryendang yari sa ✧ saging na saba at asukal, binabalot sa manipis na pambalot ng arina, at pinipirito. Minsan may hinog na langka upang magpasarap. Sa Espanya, uri ng marsapan ang turron.
Zwischenmahlzeit aus gezuckerten Kochbananen (Sababanane), die in einen dünnen Mehlkuchen eingerollt und dann frittiert wird. Zur Verfeinerung kann die Banane längs geteilt werden und mit Stücken von reifer Brotfrucht (✧ langka) gefüllt werden.
Turon in Spanien und Italien

♫ Magtanim ay di Biro (:Tanim) = Reispflanzen ist kein Spaß

Magtanim ay di biro
Maghapong nakayuko
Di naman makatayo
Di naman makaupo

Halina, halina mga kaliyag
Tayo'y magsipag-unat-unat
Magpanibago tayo ng lakas
Para sa araw ng bukas.

Mga :Tao = Leute

ale
babae
binata
binibini
dalaga dilạg
ginoọ, ginang
lalaki
mama mestisa = Mischling

✦ Kamag-anak
✦ Tawag sa Tao

Tuntunin ng :Tatlo = Dreisatz

Noong linggo binili namin isang tela ng 3 m. 240 PHP ang bayad namin. Ngayon gusto namin bilhin isa pang tela ng 4 m. Ano ang babayarin? Gamitin ang tuntunin ng tatlo upang pagtutuos ng kasagutan.

Guhitin isang kuwadranong may 9 pitak. Sulatin ang mga bilang at isang "1" sa ang mga kaliwa at pinakataas na pitak.

3 m	ay	240 PHP
1 m
4 m

Tuosin:
240 / 3 = 80
4 x 80 = 320
320 PHP ang sagot.

3 m	ay	240 PHP
1 m	240 / 3	80 P
4 m	4 x 80	320 PHP

Ikalawang halimbawa:
Kahapon nagtanim ako ng 500 halaman sa 4 oras. Mayroon pa 800 halaman. Ilang oras pang dapat magtanim?
6.4 oras ang sagot.

500 hal	ay	4 h
1 hal	4 / 500	0.008 h
800 hal	0.008 x 800	6.4 h

Isa pang halimbawa:
Sa tindahan may produktong A (1.5 kg, 129.75 PHP) at produktong B (1.8 kg, 149.50 PHP). Anong produkto ang mas mahal? Gamitin ang tungtunin na tatlo para sa produktong A.
1.8 kg ng produktong A ay 155.70 PHP. Mas mahal ang produktong A.

1.5 kg	ay	129.75 P
1 kg	129.75 / 1.5	86.5 P
1.8 kg	86.5 x 1.8	155.70 P

:Telepono = Telefon

Kung pumupunta ako sa palengke at bumibili ako ng bigas, maliwanag ang kalakalan. Ang nagbibili (En: 'seller') ang tindahan sa palengke, ako ang bumibili (En: 'buyer'). Nagbabayad ako ng bigas. Ang bumibili ang nagbabayad ng halaga sa nagbibili. Mas masalimut ang kalakalan hinggil sa telepono.

Maliwanag ang pagbili ng bagong telepono (o lumang telepono sa ukay-ukay). Bilang bumibili ay kumukuha at nagbabayad ako ng telepono. Maliwanag din ang paglilingkot ng kumpanyang telepono. Dinadala sila sa aking telepono ang mga tawag at ang internet. Nagbabayad sa kanila para sa pagliligkot nila, buwan-buwan o sa pamamagitan ng pauna (En: 'credit', sa Pilipinong Inggles 'load').

May iba pang at mas malaking kalakalan sa internet. "Free" ang paglilingkot ng Facebook, Youtube at iba pa. Sa kabilang dako ay may napakalaking pakinabang ang mga kumpanya (karaniwang US-Amerikano) na may-ari ng paglilingkot na ito. Paano maaaring mangyari ang hiwagang ito? Una, malabo at hindi matapat ang kilos nila. Nilikha sila ng bagong tawag na "tagagamit" (En: 'user'). Sino ito? Ikaw kung binubuksan mo ang Facebook.

Ano ang nangyayaring naroon? Kung ginagamit mo ang Facebook ay sinusuri nila ang lahat ng pansarili mong kabatirang na inibigay sa kanila (mga sulat mo, mga kaibigan sa larawan mo, oras at pook ng gamit mo; alinsunod sa tuntunin nila ay sila ang magiging may-ari ng lahat). Binabasa din nila ang buong laman sa telepono mo (talaan ng numero, mga larawan at pelikula). Saka matagal na iniimbak ang lahat sa kopyuter nila, upang magtinda ng kabatirang ibinigay sa kanila at kinuha nilang walang alam mo. Halatang pinakahalaga ang sarili mong kabatiran sa kanila at malaki ang tubo nila.

Kaya ikaw ang kalakal na ipagbibili nila, talagang ikaw ang kalakal nila, hindi ang kanegosyo. Dahil dito, pinapamalagi nilang malabo ang kalakalan nila at iniiwasan kahit anong totoo tungkol sa gawa nila.

May-balat-matigas (:Tigas) = Krebse

↓ alimango
↓ alimasag
↓ hipon ↓ sugpọ
↓ talangkạ
↓ taliptịp
↓ ulạng

May-balạt-matigạs (Crustacea) = Krebse

Klaseng hayop-tubig na may balạt na matigạs pero walạng butọ. Limạ o mahigịt sa limạng pares na paạ.
Ang may-balạt-matigạs ay kamag-anak ng ↑ kulisap (may tatlọng pares na paạ) at ng ↑ gagambạ (may apat na pares na paạ).

Krebse

alimango (Scylla serrata) = Mangrovenkrabbe. Malakị ang alimango kaysa alimasag. = Die Alimango-Krabbe (bis 3.5 kg und 24 cm) ist größer als die Alimasag-Krabbe (bis 20 cm).
alimasag (Portunus pelagicus) = Große Pazifische Schwimmkrabbe.
hipon (Crangon vulgaris) = (Kleine) Garnele.
Garnele.
sugpọ (Penaeus monodon) = Tigergarnele.
Tigergarnele.
talangkạ (Varuna litterata)
taliptịp (Pedunculata) = Entenmuschel.
May-balat-matigas na karaniwang dumidikịt sa mga batọ at iḷlim ng bangkạ.
Entenmuschel.
ulạng (Nephropidae, auch Homeriae genannt) = Hummer.
Auch Langusten werden als ulạng bezeichnet.

✐ Salitang :tisyu

Mga tissue sa wikang Inggles (pagsipi sa { Oxford}):

Any of the coherant collections of specialized cells of which animals or plants are made.
Toilet tissue, toilet paper: Paper for cleaning oneself after excreting..
A disposable piece of thin absorbent paper for wiping, drying, etc..
Fine woven esp. gauzy fabric.
Tissue paper: Thin soft unsized paper for wrapping or protecting fragile or delicate articles.

Talatitikan (:Titik) = Alphabet

Kabuuạn ng lahạt ng titik ng isạng wika. = Alphabet (Gesamtheit der Buchstaben einer Sprache).

Madalas ginagamit ang salitang alphabet. Daglat rin ang salitang ito, Alpha (Α, α) at Beta (Β, β) ang mga unang titik ng abakada ng wikang Lumang-Griyego. Katulad ng Alpha-bet ang A-ba sa wika natin.

Galing sa wikang Latino ang talatitikan ng sariling wika. May 26 titik ang kompletong talatitikang Latino (tignan sa keyboard ng computer). Nasa lumang Tagalog ay may 19 na letra lang at dobleng letrang ng. Walang C noon, K ang ikatlong titik. A-ba-ka-da ang mga unang apat na titik ng ating lumang abakada.

Ginagamit din ang talatitikang Latino ng maraming wika. May 26 titik ang Ingles. Ang Alemang abakada ay may lahat na titik na Latino at apat na tanging titik (tatlong Umlaute at Eszet). Latin na abakada rin ang abakada ng mga kapitbansang Indonesia at Malaysia. May ibang titik ang Thai. Ibang-iba ang sistemang Intsik.

Bakit ginagamit ang talatitikang Latino sa maraming wika? Noong unang panahon, pumasok ang mga Katolikong pare sa Inglatera, sa Alemanya, sa ibang bansa at dito rin sa Pilipinas. Marunong sila ng Latin at ginagamit nila ang titik na Latino upang sumulat ng salita sa iba't ibang wika.

Traditionell ist im Tagalog-Alphabet K der dritte Buchstabe, da es den Buchstaben C nicht gibt.
Die Nachbarländer Indonesien und Malaysia verwenden ebenfalls das lateinische Alphabet, während Thailändisch völlig andere Buchstaben hat.

Talatitikang Filipino = Filipinisches Alphabet

A Ba Ci Da E Fa Ga Ha I Jey Ka La Ma

Na O Pa Qyu Ra Sa Ta U Vi Wa Ex Ya Zed

{ Romero 2004 v. 1 p. 7}
{ W Alcantara 2006 4.2}

Alpabato ng Wika Filipino (Kagawan ng Edukasyon …, 1987) { Santiago 2003-B p. 49 ff.}. = Offizielles filipinisches Alphabet. Sa aming palagay, hindi tama (digrapo, hindi titik ang <ng>, katulad ng Inggles na <th> ; hindi titik na Filipino ang <ñ>) at hindi nakabagay sa wikang Filipino ([ey] para sa tunog na [a ʌ]) ang talatitikang ito. = Wir halten dieses Alphabet weder für sachlich richtig (<ng> ist ein Digraphem und kein Buchstabe, wie das englische <th>; <ñ> ist kein filipinischer Buchstabe) noch der filipinischen Sprache angemessen ([ey] passt nicht zum Laut [a ʌ]).

Palatitikang Pantinig na Pandaigdig = International Phonetic Alphabet (IPA)

<a>	[a:]	a	bahay ['ba:haɪ]
<a>	[ʌ]	ʌ	akọ [ʔʌ'kɔ]
<e>	[e:]	e	ewan [ʔe:.vʌn]
<e>	[ɛ]	ɛ	ate ['ʔa:.tɛ]
<e>	[ə]	ə	"Schwa"
<i>	[i:]	i	biro ['bi:.rɔ]
<i>	[ɪ]	ɪ	kidlạt [kɪd'lʌt]
<o>	[o:]	o	oo ['ʔo:.ʔɔ]
<o>	[ɔ]	ɔ	hapon ['ha:.pɔn]
<u>	[u:]	u	mura ['mu:.rʌ]
<u>	[ʊ]	ʊ
<ay>	[aɪ]	aɪ	abay ['ʔa:.baɪ]
<aw>	[aʊ]	aʊ	araw ['ʔa:.raʊ]
<ey>	[eɪ]	eɪ	reyna ['reɪ.nʌ]
<iw>	[ɪu]	ɪu	sisiw ['si:.sɪu]
<oy>	[ɔ͜y]		apọy [ʔʌ'pɔ͜y]
(po)	[ʔ]	ʔ	apọy [ʔʌ'pɔɪ]
<ng>	[ŋ]	ŋ	apọy [ʔʌ'pɔɪ]
<sch>*	[ʃ]	ʃ	apọy [ʔʌ'pɔɪ]
<ch>*	[ç]	ç	Küche ['kʏ.'çə]
<ch>*	[x]	x	wach [vax]
	[ʒ]	ʒ	apọy [ʔʌ'pɔɪ]
<w>	[v]	v	walịs [vʌ'lɪs], Wagen ['va:gn̩]
<w>	[w]	w	white [wʌɪt] (Inggles)
<y>	[j]	j	apọy [ʔʌ'pɔɪ]
<ä>*	→ [ɛ]		Käse ['kɛ:.sə]
<ö>*	[ø]	ø	Möwe ['mø:.və]
<ü>*	[y]	y	über ['y.bə]
<ü>*	[ʏ]	ʏ	Küche ['kʏ.çə]. [y] : [ʏ] katulad ng [i] : [ɪ]
	[x͜x]	x͜x
* = sa wikang Aleman.

alibata
Talatitikang Arabiko tulad ng pagkakakilala sa Silangan. arif ang unang titik at bata ang pangalawan sa alpabetong Arabiko.
Arabisches Alphabet, wie es im Osten bekannt ist. arif und bata sind die ersten beiden Buchstaben des arabischen Alphabetes.
baybayin

Baybayin ang tawag sa sinaunang talatitikang ginamit sa Luson bago dumating ang Espanyol. Nagmula ito sa wikang Sanskrit at Brahmi sa sinaunang India at saka sa talatitikang Kawi (galing sa Jawa, Indonesia). Nanggaling yata ito mula sa Borneo hanggang sa Luson. Patinik at sumusunod na katinig a ang mga titik na batayan. Para sa iba pang katinig na e/i at o/u ay may tanging kudlit na nasa itaas o ibaba ng titik. May tanging titik sa a, e/i at sa o/u pag nasa unahan ng pantig. Sa panahong bago dumating ang Espanyol, walang paglalarawan ng patinig pag nasa hulihan ng pantig.
Ginagamit din ito ng Espanyol na pari upang turuin sa katutubong tao ang Kristyanismo. May buong kasulatan ang ✧ Doctrina Christiana (1593) sa Baybayin-Tagalog. Napawi ang Baybayin sa ika-17 hanggang ika-18 dantaon.

Mit Baybayin wird ein Alphabet bezeichnet, das in Luzon in vorspanischer Zeit (bereits im 12. Jahrhundert) verwendet wurde. Es ist unter dem Einfluss des indischen Sanskrit und Brahmi und dem daraus abgeleiteten javanischen Kawi entstanden (vermutlich über Borneo eingeführt). Es ist eine Schrift, bei der jedes Schriftzeichen in seiner Grundform ein Konsonat mit anschließendem Vokal a ist. Für andere Vokale werden Zeichen (kudlit) oberhalb oder unterhalb des Schriftzeichen hinzugefügt. Drei Vokalbuchstaben a, e/i und o/u werden verwendet, wenn Silben mit einem Vokal beginnen. Im vorspanischen Baybayin wurden Konsonanten am Silbenende nicht dargestellt.
Baybayin wurde auch zur katholischen Missionirung verwendet. Der Katechismus ✧ Doctrina Christiana aus dem Jahr 1593 enthält einen vollständigen Text in Baybayin-Tagalog. Baybayin verschwand im 17. bis 18. Jahrhundert.

:TTT = Tumbasan ng Timbang at Taas = Körpermasseindex, 'Body-Mass-Index (BMI)'

Upang tuusin ang "tamang" timbang ng tao ay maaaring gamitin ang TTT.

TTT = Timbang [kg]
Taas [m] x Taas [m]

Alinsunod sa WHO (World Health Organisation) may bisa ang talahanayang sumusunod:

< 18.5 Payat {*}

18.5 - 25 Magaling

25 - 30 Malusog

> 30 Mataba {*}
{*} Karamdaman

Mga Halimbawa:
Taas 1.51 m, timbang 62 kg: TTT = 62 / 1.51 / 1.51 = 27.2 (malusog)
Taas 1.51 m, timbang 57 kg: TTT = 57 / 1.51 / 1.51 = 25.0 (magaling pa)

:Tubig = Wasser

agos
alon
bahạ
↓ bạlbulạ
balọn
batis
bukạl
dagat
dagat-dagatan
ilat ilog
karagatan
kati
lanaw
lawa
loọk
pampạng
pasig poso
pulọ
sapa
taog
tubig-tabạng
tubig-alat

Sasakyang pantubig = Wasserfahrzeuge

bangkạ
bapọr barkọ
daọng gabara

bạlbulạ = Ventil, Hahn (nicht nur für Wasser).
bạlbulạng-pamigil = Rückschlagventil.
bạlbulạng-sakạl = Drosselventil.

Patutulog at Sa Silid-tulugan (:Tulog) = Schlafen und im Schlafzimmer

antọk
aparadọr
↓ banịg
damịt-pantulog
gising
higaạn
himbịng
idlịp kama
kubrekama
kumot
muta pagọd
pangarap
papag
puyạt
silịd-tulugan
unan

banịg = Matte
A baníg is a handwoven mat usually used in East Asia and the Philippines for sleeping and sitting. This type of mat is traditionally made in the Philippines. Depending on the region of the Philippines, the mat is made of buri (palm), tikog, sodsod grass, pandanus or sea grass leaves. The leaves are dried, usually dyed, then cut into strips and woven into mats.

Pilipinong :Ugali - noon at ngayon = Philippinische Bräuche - einst und jetzt

↓ Adạrna
Aman Sinaya
↓ anito
balinsungsọng
Bathala dapit
harana
huweteng
↓ kẹndeng
↓ madyọng ↓ manunuput
mano po
Misa-de-Gạlyo
simbạng-gabị
sungkạ

Adạrna = Märchenvogel.
Maalamat na ibong may magandang awit na nakagagaling ng mga may-sakit.
Vogel aus der Sage, der mit seinem wunderschönen Gesang Kranke heilen kann.
anito = Gottheit, Aberglaube, Amulett.
Tawag sa banaḷ na tao kung hindị kristyano. = Name für Heilige im außerchristlichen Bereich.
kẹndeng = Übertriebenes Hüftwackeln.
Eksaheradong paggalạw ng baywạng sa paglakad, lalo na ng mga babae. = Übertriebene Bewegung der Hüften während des Gehens, vorwiegend bei Frauen.
madyọng = Mah-jong.
Larọ na ginagamitan ng 144 pịtsa at nilalahukạn ng apat na tao.
Spiel mit 144 (dominoähnlichen) Steinen und vier Spielern.
manunupot = Kinderfänger.
Kinukuha ng manunupot ang mga batang hindị umuuwị sa takdạng oras. = Der Kinderfänger holt die Kinder, die nicht zur rechten Zeit nach Hause gehen.
Märchenfigur: Jemand, der herumstreunende Kinder einfängt, in einen Sack steckt und wegträgt.

Wikang Filipino = Die filipinische Sprache (:Wika)

Atin bang wika?

"Wala tayong tunay na wika, maraming 'dialects' lang."
"English speaking country kami." "Ikaw ba din?" "E ..., lubak-lubak lang ang English ko."
"Yung Filipino, aralin namin, pero bago lang tawag sa makalumang Tagalog."
"Pangit ang dialect natin. Dapat ang English kung gustong magbilang ng One-Two-Three."
"Hindi para sa makabagong buhay ang dialect natin. Maraming salita ang kulang, halimbawa ang Facebook."

Ating wikang Filipino (:Wika Atin)

Ang ating wikang Filipino ay may

maayos na palatunugan at palatitikan,
malawak na talasalitaan (✦ salitang katutubo at salitang-hiram),
ganap na balarila (palaanyuan at palaugnayan).

Ito - o isang wikaing malapit dito - ang ✧ wikang kinagisnan natin. Hindi kailangang pag-isipan para sa magaling na pag-uusap. May 'pakiramdam-wika' kami, "likas" ang paggamit ng wikang kinagisnan.

Ano ang kulang pa? Pangunahin, kulang pa ang ating sikap na palaging gamitin ang wika natin at ang salita nito. Paaralan sa halip ng school; Isa-Dalawa-Tatlo sa halip ng One-Two-Three. Kulang pa ang ilang salita para sa makabagong buhay. Likhain natin ito (katulad ng Amerikano, hindi galing sa Bibliya ang salitang Facebook!

Wikang kinagisnan = Muttersprache (:Wika Gising)

Ginagamit ang katawagang 'wikang kinagisnan' ni {W Salazar 1.1.17} upang ilarawan ang tanging unang wikang natutuhan ng bata ('mother tongue'). May bukod-tanging tungkulin ang wikang kinagisnan para sa pagpapalaki at pagpapaunlad ng bata.

Natutuhan natin ang wikang kinagisnan, hindi inaral. Kaya nating wastong gamitin ito kahit hindi alam natin ang tuntunin ng balarila. Alam mo ba kung bakit tama ang pangungusap na "Sasama din ako." at "Ako din." (at pangit ang "Sasama ako din." at ang "Din ako.")? Bakit ba magaling ang "lutuin" at "niluto" at hindi ang "lutoin" at "nilutu"?

Hindi laganap sa Pilipinas ang katawagang wikang kinagisnan. Sa halip nito, katawagang gaya ng 'katutubong wika' ang ginagamit. Karaniwang kinikilalang 'sinauna' at 'makaluma' ang salitang katutubo. Isa sa maraming wika daw ang wikang katutubo, at makaluma ito. Dahil dito, kaunting kahalagahan sa napakahalagang wika sa buhay ng batang tao.

Karaniwan (hindi sa Pilipinas), sa paaralan mula sa kindergarten hanggang sa pantasan, nasa wikang kinagisnan halos lahat ng pagtuturo. Bakid ba? Mas magaang inuunawa ng mag-aaral ang pagbasa muna, saka ang matematika, kasaysayan at ang iba pang aralin kung tinuturo sa wikang kinagisnan.

Baligtad sa Pilipinas. Kahit Filipino (o wikaing malapid sa Filipino) ang wika kinagisnan ng halos lahat ng bata ay dapat turuin at mag-aral sila sa dayuhang wikang Inggles. Language lang ang tawag ng aralin ng dayuhang language iyon. Upang magbigay-dahilan sa pagkataka-taka iyon, dapat palabuin at kasuklaman ang kahalagaan ng wikang kinagisnan.

Wika at kabihasnan = Sprache und Kultur (:Wika Bihas)

Bahagi ng kabihasnan {*} ang wika. Nababatay na kalagayan ng lipunan at palakad ng pamahalaan kung ipinapalagay nang napakahalaga o di-lubhang mahalagang bahagi ng kabihasnan ang wika.

{*} = Ginagamit namin ang katawagang kabihasnan para sa kultura, kabihasnan at kalinangan. Sa wikang Inggles, karaniwang ginagamit ang katawagang 'civilization' (kabihasnan) sa mas mataas na antas ng 'culture' (kultura).

Tsina (limang libong taon), Inglatera, Pransas at Hapon (isang libong taon) at Rusya (limang daang taon) ang may matagal na pambansang kasaysayan, halimbawa sila sa lipunang may mataas na paghanga sa wika. May pansariling palatitikan ang Tsina, Hapon at Rusya.
Medyo mahalaga sa Estidos Unidos ang wika. Wala silang katutubong wika, hindi mahalaga sa kanila ang pagkakaugnay ng wika sa kabihasnan, para sa pakikipagtalastasan lang ang wika. Pangunahing nagtitiwala ang Estados Unidos sa lakas at pamimilit sa mga larangang panghukbo at pansalapi at kung ganito kaunting lugar sa kabihasnan.
Sa Australia at Kanada, ibinabagay na mabuti ang halos 'British-English' na wika sa mala-'British' na kabihasnan nila ('fair play; social systems').
Ginagamit at pinapaunlad ang Indonesia ang pambansang wika para sa kaisahan ng kapuluan ng anim na libong pulo.
Sa Pilipinas halos walang gawa at pag-unlad patungang "Matatag na Republika". Sa larangan ng wika ay iniisip ng karamihan ng Pilipino na mas mahalaga ang malimit na putol-putol na Inggles kaysa sariling katutubo at pambansang wika na sana'y ibagay sa kabihasnan at diwa ng Pilipino.

Mga :Kawikaan = Sprichwörter

Kinuha sa lathalang Specimens of Tagal Folklore na sinulat ni ✦ J. Rizal para sa Inggles na peryodikong Trubner's Record sa 1889. =
Dem Artikel Specimens of Tagal Folklore entnommen, den J. Rizal 1889 für die englische Zeitschrift Trubner's Record schrieb.

Labis sa salitạ, kapụs sa gawạ. = Viele Worte, wenig Taten.
Malakạs ang bulọng sa sigạw. = Leise Worte sind stärker als lautes Rufen.
Ang lakị sa layaw karaniwa'y hubạd. = [Die Größe im Verwöhnen ist im Allgemeinen nackt.] = Ein verwöhntes Kind ist arm dran.
Ang may isinuksọt sa dingdịng, ay may titingalaịn. = [Wer einen Notgroschen in der Hauswand versteckt, hat etwas, zu dem er aufsehen kann.] = Spare in der Zeit, so hast du in der Not.
Ang naglalakad ng marahan, matinịk ma'y mababaw.
Nangangako habang napapako. = In der Not verspricht man viel.
Sa bibịg nahuhuli ang isdạ. = Mit seinem Maul wird der Fisch gefangen. = Die Zunge verrät den Menschen.
Ibạng hari, ibạng ugali. = Neuer König, neue Sitten.
Hipong tulog ay nadadalạ ng anod. = Die schlafende Krabbe wird vom Strom davongetragen.

Armin Möller http://www.germanlipa.de/bh/bh_TZ.html
08 Oktubre 2019 - 08 Pebrero 2021

Kabihasnang Pilipino T - Z

Wakas Kabihasnang Pilipino T - Z

↑↑ A-Z Ugnika

< 18.5	Payat {*}
18.5 - 25	Magaling
25 - 30	Malusog
> 30	Mataba {*}

agos alon bahạ ↓ bạlbulạ balọn batis bukạl dagat dagat-dagatan ilat	ilog karagatan kati lanaw lawa loọk pampạng pasig	poso pulọ sapa taog tubig-tabạng tubig-alat
Sasakyang pantubig = Wasserfahrzeuge
bangkạ bapọr	barkọ daọng	gabara