13A Mga Pangabit sa
Mga Pangungusap at mga Sugnay (•• 13A)

{13A-101 Σ} Pagsusuri: Pangungusap na tambalan

[1a] Kasabay sa muling pagkaakit niya sa nakabibighaning mga kulay nito

[1b] ay hindi siya nagdalawang isip

[2] na sundan at hanapin agad ang dulo ng bahaghari,

[3] na ayon pa sa kuwento ng kanyang lolo ay lugar

[4] na kung saan maaaring matagpuan ang isang banga ng kayamanan

[5] ngunit tanging ang may mabubuting kalooban lamang ang maaaring makakuha nito. {W Samadhi 4.1}

[1a] Kasabay sa muling … [1b] ay hindi siya … [5] ngunit tanging …

[2] na sundan …

[3] na ayon pa …

[4] na kung saan …

[1a+1b] {S-0/L} [5] {S-K/L}

[1a] {P-A/L} [1b] {GGT/A|HT|D}

[2] {S-L}

[3] {S-L}

[4] {S-K?S-L}

Binubuo ng [1a+1b] ang sugnay na nagsasarili; katabi nito ang sugnay na [5].

Sa ibaba ng sugnay na [1a+1b] ang mga sugnay na [2-4].

[1a] Kasabay sa muling pagkaakit niya sa nakabibighaning mga kulay nito

kasabay sa muling pagkaakit niya sa nakabibighaning mga kulay nito

{P-0=P-A(A P-K)}

sa muling pagkaakit niya sa nakabibighaning mga kulay nito

{P-K=P-N(U.L N P-W P-K}

kasabay sa muling pagkaakit niya sa nakabibighaning mga kulay nito

A//U TK U.L N TW.HT TK U//DT/K.L Y/M N TW.HP

Pariralang pang-abay na malaya ang [1a] (bahagi ng sugnay [1a+1b]). Tumuturing sa pang-abay na kasabay ang pandakong sa muling …

May tatlong panuring ang salitang-ubod ng pariralang pandakong pagkaakit, iniuunang pang-uring muli, inihuhuling pantuwid na paaring niya at pariralang pandakong may kulay bilang salitang-ubod at may panandang sa.

[1b] ay hindi siya nagdalawang isip

ay hindi nagdalawang isip siya

{P-P=P-D(A DT)} {P-T=P-N(HT)}

ay hindi siya nagdalawang isip

{GGT/A|HT|D}

ay hindi siya nagdalawang isip

TP A HT DT00/N/mag+(dalawang isip)

Sa likod ng mahabang pariralang pang-abay na [1a] ay nasa harap ng salitang makatukoy ng panggitagang paniyak ang pananda ng panaguring ay.

Ipinapalagay na iisang katawagan ang dalawang isip; sa pamamagitan ng mag- ay binubuo ang iisang pandiwa {7A-141 (2)}.

[2] na sundan at hanapin agad ang dulo ng bahaghari

na sundan at hanapin agad ang dulo ng bahaghari

{S-L/P0} K {S-L/PT}

na sundan at hanapin agad ang dulo ng bahaghari

L DB10/W K DB10/W A TT N TW N

Ang sugnay na makaangkop na [2] ay binubuo ng dalawang bahagi na pinag-uugnay ng pangatnig na at. Nasa pawatas ang dalawang pandiwa ng panaguri (pandiwang pang-ibaba sa nagdalawang isip).

Walang paniyak ang unang bahagi (pansemantikang hindi bagay sa sundan ang paniyak ng pangalawang bahaging ang dulo).

Kasapi ng pulutong na kanina ang pang-abay na agad; wala itong pang-angkop {9-5.3}.

[3] na ayon pa sa kuwento ng kanyang lolo ay lugar

na ayon pa sa kuwento ng kanyang lolo ay lugar

{P-0=P-O(O A/HG P-K)} {P-P=P-N}

na ayon pa sa kuwento ng kanyang lolo ay lugar

L O A/HG TK N/Es TW U//HT/K.L N/Es TP N/Es

Pinaikli ang sugnay na makaangkop. Kinaltas ang paniyak na ang dulo dahil ito ang salitang kaugnay ng sugnay (sa hulihan ng sugnay na nauna).

Malaya ang pariralang pang-ukol.

[4] na kung saan maaaring matagpuan ang isang banga ng kayamanan

kung saan maaaring matagpuan ang isang banga ng kayamanan

{P-K/L} {P-P=P-D(AH DB)} {P-T=P-N(U.L N P-W)}

na kung saan maaaring matagpuan ang isang banga ng kayamanan

L K TK.HN AH.L DB10/W TT UB.L N TW N

Inilagay sa harap ng pangatnig na kung ang pang-angkop na na upang idiin ang kaugnayan sa nauunang lugar.

[5] ngunit tanging ang may mabubuting kalooban lamang ang maaaring makakuha nito

Tingnan sa {2A-332 Σ} ang pagsusuri.

{13A-211} Pagsusuri ng pagkakasunud-sunod ng panaguri at paniyak

Nagsuri kami ng ilang kasulatan sa sanaysay naming 'Statistische Untersuchung der Reihenfolge von Prädikat und Subjekt' (sa wikang Aleman {W Stat P-S}, Pampalabilangang pagsusuri ng pagkakasunud-sunod ng panaguri at paniyak). Nauuri ang mga kasulatan (higit sa 1000 sugnay) sa tatlong pangkat:

Uri ng kasulatan	Karaniwan (PT)	Kabalikan (TYP)

Pasalaysay	95 % - 100 %	0 % - 5 % {*}
Pampantasan	49 % - 96 %	4 % - 51 %
Pampaaralan	20 % - 76 %	24 % - 80 %

{*} Sa isang tanging bahagi ng isang kasulatan 18 % {W Daluyong Didang}.

Kapansin-pansin ang pagkakaiba ng tatlong pangkat, lalo na ang mga pagkakaibang nasa loob ng mga pangkat. Pagkakasuring puspusan ay maaaring sabihin na kaunti lamang nagkakabisa ang balarila sa naturang bilang; mas malaki ang kalayaang piliin ng may-akda.

Sa pananalitang kanluranin, "karaniwan" ang ayos na kabalikan (higit sa 25 % ng pangungusap) {13-5.1}. Malimit nasa kasulatang pampantasan at pampaaralan ang pananalitang kanluranin.

{13A-401 } Pagkakabit ng sugnay na pang-ibaba

Ginagamit sa wikang Filipino ang pangatnig upang pampalaugnayang ihudyat ang sugnay na pang-ibaba kung may pagkakaugnay na tangi sa sugnay na pang-itaas. May kabuluhang pansemantika ang pangatnig na Filipino (halimbawa: kasị para sa pagkakaugnay na pansanhi). Kung walang pagkakaugnay na pansemantika ginagamit ang pang-angkop upang ihudyat ang sugnay na pang-ibaba. Kataliwasan ang pangatnig na kung na nagpapasimula ng sugnay na pang-ibaba kasama ang pananong {8-4.3.1}; kung gayon wala itong kabuluhang pansemantika.

Sa wikang pang-Europa may sugnay na pangatnig at sugnay na pamanggit ('relative clause'). Magkakatulad ng sugnay na pamanggit ang Filipinong sugnay na makaangkop na may salitang kaugnay. Kung kulang ito, binubuo ang sugnay na may pangatnig sa wikang pang-Europa. Kung kailangan, pangatnig na halos walang nilalamang pansemantika ang ginagamit (halimbawa pangatnig na 'that' (iba sa panghalip na pamatlig) sa Inggles, 'dass' sa Aleman). Dahil dito maaaring may kaugnayang pansemantika o wala sa sugnay na pang-itaas ang sugnay na may pangatnig sa wikang pang-Europa.

{13A-4311 Σ} Pagsusuri ng pangungusap: Sugnay na makaangkop

Umalis ako ng Kinaway na bitbit ang ilang damit at kaunting pera na pabaon ng Lola na talaga namang ayaw akong payagang umalis. {W Damaso 4.3}
[1] Umalis ako ng K.
{S-0/L}
	[2] na bitbit ang … pera
	{S-L}
		[3] na pabaon ng Lola
		{S-L}
			[4] na talagang ayaw akong payagang umalis
			{S-L}
Pang-ibabang-baba ang sugnay na makaangkop na [2-4] sa sugnay na pang-itaas na [1].
		Sa sugnay na [3 4] ay pinili ang anyong na ng pang-angkop kahit maaaring gamitin ang anyong -ng.

[1 2] Umalis ako ng Kinaway na bitbit ang ilang damit at kaunting pera …

[1] umalis ako ng Kinaway

[2] na bitbit ang ilang damit at kaunting pera

{S-0/L/PTP}

{S-L/PT}

umalis ng Kinaway

ako

bitbit

ang ilang damit at kaunting pera

{P-P=P-D}

{P-T=P-N}

{P-P=P-D}

{P-T=P-N}

umalis

ako

Kinaway

bitbit

ang

ilang

damit

kaunting

pera

DT10/N

N/Ta

DB10//X

U.L

N/Es

Pinaikli, ngunit batayan ang sugnay na [2].

Sa sugnay na makaangkop ay nawala ang pantuwid na ko sa pandiwang bitbit; hindi ito inuulit dahil ako sa sugnay na pang-itaas ang salitang kaugnay ng sugnay na makaangkop (kahit panghalip na ANG ang ako, samantalang panghalip na NG ang ko) {13-4.6.3}.

bitbit ang ugat-salita sa halip ng anyong pandiwa (binitbit ko ang damit) {6-6.3}.

[3 4] … na pabaon ng Lola na talaga namang ayaw akong payagang umalis.

[3] na pabaon ng Lola [4] na talaga namang ayaw akong payagang umalis

{S-L/P0} {S-L/GGT}

pabaon ng Lola talaga namang ayaw payagang umalis ako

{P-P=P-N(N P-W)} {P-0=P-A} {P-P=P-D(AH DB.L P-D)} {P-T=P-N}

ayaw akong payagang umalis

{GGT/AH|HT|DB}

na pabaon ng Lola na talaga namang ayaw akong payagang umalis

L N TW N L A//U A/HG.L AH HT.L DB/W.L DT/W

Panaguring baon ng Lola ang nag-iisang parirala ng sugnay na makaangkop na [3]. Hindi inuulit ang paniyak na ang pera.

Dahil sa panggitagang paniyak, di-batayan ang sugnay na [4].

Sa sugnay na [4], nababagay sa salitang kaugnay na Lola (sa sugnay na pang-itaas na [3]) ang kinakaltas na niya (ayaw niya).

Dahil sa gawing makangalan

ng pang-abay na pangmarahil na ayaw maaaring ilawaran ang tagagawang pangmarahil na ako bilang paniyak.

Pandiwang nakakabit ang

payagang umalis. Tagagawang pangmarahil ng dalawang pandiwa ang ako. Walang salungatan sa kayarian ng kaganapan; payak ang sugnay na [4] {13-4.5.2}.

{13A-4321 Σ} Pagsusuri ng pangungusap: Sugnay bilang paniyak

Bakit ba ipinasiya ng 1935 Kumbensiyong Konstitusyonal na isang wikang batay sa isa sa mga katutubong wika ng Filipinas ang ating maging wikang pambansa? {W Almario 2007 3.1}

{S-Tb/PT(P-P=S-0 P-T=S-L}

[1] bakit ba ipinasiya ng 1935 KK [2] na isang wikang batay sa …

{P-P=S-0} {P-T=S-L}

Pang-itaas ang unang sugnay na [1] ng pangungusap na tambalan. Wala itong paniyak. Sugnay na makaangkop na [2] ang paniyak nito.

[1] Bakit ba ipinasiya ng 1935 Kumbensiyong Konstitusyonal

{S-0/L/P0}

bakit ba ipinasiya ng 1935 KK

{P-0} {P-P=P-D(DB10 P-W)}

bakit ba ipinasiya ng 1935 KK

AN AN/HG DB10/N TW N/Ta

Pangungusap na pananong ang sugnay na nagsasarili. Pang-umpog ang itinatanong.

[2] na isang wikang batay sa isa sa mga katutubong wika ng Filipinas ang ating maging wikang pambansa?

{S-L/PT

na isang wikang batay sa isa sa mga … wika ang ating maging wikang pambansa

{P-P=P-N(UB.L N.L P-O)} {P-T=P-N(U//HT/K.L U//DT N.L U)}

batay sa isa sa mga … wika

{P-L=P-O(O P-K=P-N)}

isa sa mga … wika

{P-N(N//UB P-K)}

na isang wikang batay sa isa sa mga wika ang ating maging wikang pambansa

L UB.L N.L O TK N//UB TK Y/M N TT U//HT/K.L U//DT N.L U

Sugnay na makaangkop na batayang may pangngalan bilang panaguri at paniyak sa karaniwang ayos.

May dalawang panuring ang pangngalang wika. Iniuuna ang pang-uring isang at inihuhuli ang pariralang pang-ukol na batay sa … Tumpak na panuring ang ikalawa dahil may pang-angkop sa harapan {10-2 (2)}.

Panuring sa pamilang nagagamit na pangngalang isa ang pandakong sa mga … wika {8-8.2}.

{13A-4322 Σ} Pagsusuri ng pangungusap: Sugnay bilang panaguri

[1] Ang tangi mo na lang nagawa upang alisin ang tensiyon ay paglaruan ang tungki ng aking ilong. {W Madaling Araw 3.1}

[a] ang tangi mo na lang nagawa [c] ay paglaruan ang tungki ng aking ilong.

{S-Tb/TYP(P-T P-P=S-L}

[b] upang …

{S-K/B}

Ang tangi mo na lang nagawa ay paglaruan ang tungki ng aking ilong.

{P-T=P-D(GGW)} {P-P=S-0}

tangi mo na lang nagawa paglaruan ang tungki ng aking ilong.

{GGW/A|HT|D} {S-0/PT}

paglaruan ang tungki ng aking ilong.

{P-P=P-D} {P-T=P-N}

ang tangi mo na lang nagawa ay paglaruan ang tungki ng aking ilong

TT A//U TW.HT A A DB10/N TP DB10/W TT N TW U//HT/K.L N

Tatlong sugnay ang bumubuo ng pangungusap na tambalang ito. Halatang pang-ibaba ang sugnay na [1b]; hindi na banggitin ito sa sumusunod.

May dalawang paniyak ang panungusap [1a+1c], dahil dito tambalan ito.

Panaguri ng pangungusap na tambalan ang pangalawang sugnay na [1c]. Paniyak ang unang sugnay na [1a]. Wala itong panaguri sa loob ng sugnay {*}. Nasa ayos na kabalikan ang pangungusap na tambalan.
{*} Tinatawag naming "sugnay" ang yaring [1a] kahit mayroon ito lamang paniyak at walang panaguri. Maaari itong palawakin at maging pangungusap na payak {13-1.1 (2)}.

Panggitagang pantuwid ang pariralang pandiwang tangi mo na lang nagawa.

May panandang ay sa harap ng panaguri dahil sa iniuunang sugnay.

Di-pinaikli at batayan ang sugnay na [1c]. May kabisaang buo ang pandiwa; may paniyak ang sugnay.

Iba pang yari:

[2] Paglaruan ang tungki ng aking ilong ang tangi mo na lang nagawa.

[3] Naglalaro ng tungki ng aking ilong ang tangi mo na lang nagawa.

[4] Paglaruan ang tungki ng aking ilong ang tangi mo na lang nagawa.

Paglaruan ang tungki ng aking ilong ang tangi mo na lang nagawa

{S-Tb(P-P=S-0 P-T)}

Paglaruan ang tungki ng aking ilong ang tangi mo na lang nagawa

{P-P=S-0/PT} {P-T=P-D}

Nasa ayos na karaniwan ang pangungusap na tambalan.

{13A-441 Θ} Yaring makaangkop

Maaaring ipalagay na sugnay na makaangkop ang lahat ng yaring bumubuo ng pariralang panlapag bilang panuring. Karaniwang ipinapalagay na pangungusap na payak ang [1a 2a]. Maaaring palawakin ang panuring na pula o nilaga sa pangungusap na payak [1c 2b]. Kung ganito maaaring pagsamahin ang dalawang pangungusap na payak na [1b 1c] sa pangungusap na tambalang [1a] o sa [2c].

[1]	[a] Pinaglalaruan ng bata ang bolang pula. (Panuring sa pangungusap na payak, panaguri sa pangungusap na tambalan.)
	[b] Pinaglalaruan ng bata ang bola.
	[c] Pula ito.
[2]	[a] Bumili siya ng isang piling na nilagang saba. {W Nanyang 13.3} (Pandiwaring makaturing bilang panuring.)
	[b] Nilaga ni Nanay ang saba. (Pandiwang may kabisaang buo.)
	[c] Kumakain ako ng sabang nilaga ni Nanay kahapon. (Pandiwang may kabisaang buo; panaguri sa sugnay na makaangkop.)
Higit na maitim ang limbag = Panuring. May salungguhit = Panaguri.

Dahil sa "pagkakapareho" ng panuring sa ngalan at ng sugnay na makaankop ay maaaring maging panuring sa ngalan (panlapag) ang lahat na pariralang bumubuo ng panaguri sa sugnay na makanagkop at baligtad.

Kung anyong makadiwa ang panuring [2a] ito'y pandiwaring walang kabisaang buo {6-6.4}. Sa sugnay na makaangkop [2c], panaguri ang pandiwang may kabisaang buo.

Pinapayagan ng wikang Filipino ang kaisipang ito

dahil may iisang pang-angkop ang wika. Ginagamit ito bilang pananda ng pariralang panlapag at pati bilang "pang-ugnay" ng sugnay na makaangkop {11-5 (4) Θ}.
dahil pampalaanyuang magkapareho ang pandiwari at ang pandiwang may kabisaang buo.

{13A-451 Σ} Pagsusuri ng pangungusap: Sugnay na may magkasamang paniyak

Ambisyosa .. yan ang salitang karaniwan ay bukambibig ng mga taong nakapaligid sa akin. {W Material Girl 3.1}

ambisyosa || yan ang salitang karaniwan ay buk. ng mga taong nak. sa akin

|| {S-Tb(S-0/L/PT S-T/TYP)}

yan ang salitang karaniwan

{S-0/L/PT}

yan ang salitang karaniwan

{P-P=P-N} {P-T=P-N}

ang salitang karaniwan ay buk. ng mga taong nak. sa akin.

{S-T/TYP}

ang salitang karaniwan ay buk. ng mga taong nak. sa akin.

{P-T=P-N} {P-P=P-N}

ambiyosa yan ang salitang karaniwan ay buk. ng mga taong nak. sa akin

U/Es HP/2 TT N.L U TP N TW Y/M N.L U TK HT/K

Paniyak ng una at pati ng pangalawang sugnay ang pariralang ang salitang karaniwan. Nasa ayos na karaniwan ang unang sugnay, samantalang nasa ayos na kabalikan ang pangalawa (Sugnay na may magkasamang paniyak).

{13A-452 Σ} Pagsusuri ng pangungusap: Pangatnig na kasi at sugnay na may magkasamang paniyak

Palatanong kasi si Joe at si Nimfa nama'y naghahanap nang makakausap ukol sa kanyang mga sinusulat. {W Suyuan 5.5}

palatanong kasi si Joe at si Nimfa nama'y naghahanap nang makakausap ukol …

{S-Tb(S-T/B/PT S-0/TYP)}

palatanong kasi si Joe at si Nimfa naman

{S-T/B/PT}

Palatanong

kasi

si Joe at si Nimfa naman

{P-P=P-U}

{P-T=P-N}

si Joe at si Nimfa nama'y naghahanap nang makakausap ukol …

{S-0/L/TYP}

si Joe at si Nimfa naman

ay naghahanap nang makakausap

ukol …

{P-T=P-N}

{P-P=P-D(DT A/HG.L P-L)}

{P-O/L}

palatanong

kasi

Joe

Nimfa

nama'y

naghahanap

nang

makakausap

ukol …

Y/Ta

N/Ta

Y/Ta

N/Ta

A.TP

DT00/K

A.L

DT01/H

Karaniwang iniiwasan ang pangatnig na kasi sa harapan ng pangungusap; kaya ito'y katulad ng hutaga.

Magkasabay na paniyak ng sugnay na may pangatnig na iniuuna at ng sugnay na nagsasariling inihuhuli ang pariralang si Joe at si Nimfa. Sa karaniwang ayos ang unang sugnay at sa ayos na kabalikan ang pangalawa ('sugnay na may paniyak na magkasama').

Bahagi ng magkasamang paniyak ang pang-abay na hutagang naman.

Pandiwang nakakabit ang naghahanap na makakausap. Pang-abay na hutaga at pang-angkop ang nang |na+ng| {5-3.4 (2)}. Nasa panghinaharap ang pandiwang pang-ibaba.

{13A-511} Mga halimbawa ng pananalitang kanluranin

[1]	Ang mga pananda ng pambalarilang gamit … ay ang mga pantukoy. { Santiago 2003 B p. 228} (ANG na makaabay, ayos na kabalikan at di-kailangan na mga.)
[2]	Ang mga pangatnig na palasak ang gamit ay ang mga sumusunod. { Villanueva 1968/1988 p. 4/40} (ANG na makaabay at ayos na kabalikan.)
[3]	Si Mameng ay sumusulat. '(The) Mameng is writing.' { Lopez 1941 p. 38 ff.} (Ayos na kabalikan.)
[4]	Ang waterfalls na ito ay atin. {Bantayog ni Recto, Lipa, Batangas} (Ayos na kabalikan.)
[5]	Ang malaganap na mga salitang banyaga ay umaalinsunod sa pamantayan ng wastong gamit sa Filipino. Ang katutubong mga panumbas na di ganong nakilala ay marapat na gamitin lamang ng buong pag-iingat. { Domingo L. Diaz Mabisang Wika, LIW 27 Marso 2006, p. 44} (Ayos na kabalikan.)
[6]	Ang isang republika ay isang estado. {Tagalog na Wikipedia Republika} (Ayos na kabalikan at paggamit ng isa na di-kailangan.)

Wikang Filipino ni Armin Möller
http://www.germanlipa.de/filipino/ug_usap_A.html
07 Agusto 2006 / 220103

13A Mga Pangabit sa
Mga Pangungusap at mga Sugnay (•• 13A)

Palaugnayan ng Wikang Filipino
Wakas ng 13A Pangabit sa Mga Pangungusap at mga Sugnay

Simula ng pahina Palaugnayan
Pahinang pamagat na Filipino Ugnika

[1a] Kasabay sa muling … [1b] ay hindi siya …					[5] ngunit tanging …
		[2] na sundan …
			[3] na ayon pa …
				[4] na kung saan …

[1a+1b] {S-0/L}					[5] {S-K/L}
[1a] {P-A/L}	[1b] {GGT/A\|HT\|D}
		[2] {S-L}
			[3] {S-L}
				[4] {S-K?S-L}
Binubuo ng [1a+1b] ang sugnay na nagsasarili; katabi nito ang sugnay na [5].
		Sa ibaba ng sugnay na [1a+1b] ang mga sugnay na [2-4].

[1a] Kasabay sa muling pagkaakit niya sa nakabibighaning mga kulay nito
kasabay sa muling pagkaakit niya sa nakabibighaning mga kulay nito
{P-0=P-A(A P-K)}
	sa muling pagkaakit niya sa nakabibighaning mga kulay nito
	{P-K=P-N(U.L N P-W P-K}
kasabay	sa	muling	pagkaakit	niya	sa	nakabibighaning	mga	kulay	nito
A//U	TK	U.L	N	TW.HT	TK	U//DT/K.L	Y/M	N	TW.HP
Pariralang pang-abay na malaya ang [1a] (bahagi ng sugnay [1a+1b]). Tumuturing sa pang-abay na kasabay ang pandakong sa muling …
			May tatlong panuring ang salitang-ubod ng pariralang pandakong pagkaakit, iniuunang pang-uring muli, inihuhuling pantuwid na paaring niya at pariralang pandakong may kulay bilang salitang-ubod at may panandang sa.

[1b] ay hindi siya nagdalawang isip
ay hindi nagdalawang isip				siya
{P-P=P-D(A DT)}				{P-T=P-N(HT)}
ay	hindi siya nagdalawang isip
	{GGT/A\|HT\|D}
ay	hindi	siya	nagdalawang	isip
TP	A	HT	DT00/N/mag+(dalawang isip)
Sa likod ng mahabang pariralang pang-abay na [1a] ay nasa harap ng salitang makatukoy ng panggitagang paniyak ang pananda ng panaguring ay.
			Ipinapalagay na iisang katawagan ang dalawang isip; sa pamamagitan ng mag- ay binubuo ang iisang pandiwa {7A-141 (2)}.

[2] na sundan at hanapin agad ang dulo ng bahaghari
na sundan		at	hanapin agad ang dulo ng bahaghari
{S-L/P0}		K	{S-L/PT}
na	sundan	at	hanapin	agad	ang	dulo	ng	bahaghari
L	DB10/W	K	DB10/W	A	TT	N	TW	N
Ang sugnay na makaangkop na [2] ay binubuo ng dalawang bahagi na pinag-uugnay ng pangatnig na at. Nasa pawatas ang dalawang pandiwa ng panaguri (pandiwang pang-ibaba sa nagdalawang isip).
	Walang paniyak ang unang bahagi (pansemantikang hindi bagay sa sundan ang paniyak ng pangalawang bahaging ang dulo).
				Kasapi ng pulutong na kanina ang pang-abay na agad; wala itong pang-angkop {9-5.3}.

[3] na ayon pa sa kuwento ng kanyang lolo ay lugar
na	ayon pa sa kuwento ng kanyang lolo							ay lugar
	{P-0=P-O(O A/HG P-K)}							{P-P=P-N}
na	ayon	pa	sa	kuwento	ng	kanyang	lolo	ay	lugar
L	O	A/HG	TK	N/Es	TW	U//HT/K.L	N/Es	TP	N/Es
Pinaikli ang sugnay na makaangkop. Kinaltas ang paniyak na ang dulo dahil ito ang salitang kaugnay ng sugnay (sa hulihan ng sugnay na nauna).
	Malaya ang pariralang pang-ukol.

[4] na kung saan maaaring matagpuan ang isang banga ng kayamanan
	kung saan		maaaring matagpuan		ang isang banga ng kayamanan
	{P-K/L}		{P-P=P-D(AH DB)}		{P-T=P-N(U.L N P-W)}
na	kung	saan	maaaring	matagpuan	ang	isang	banga	ng	kayamanan
L	K	TK.HN	AH.L	DB10/W	TT	UB.L	N	TW	N
Inilagay sa harap ng pangatnig na kung ang pang-angkop na na upang idiin ang kaugnayan sa nauunang lugar.

[3 4] … na pabaon ng Lola na talaga namang ayaw akong payagang umalis.
[3] na pabaon ng Lola				[4] na talaga namang ayaw akong payagang umalis
{S-L/P0}				{S-L/GGT}
	pabaon ng Lola				talaga namang		ayaw payagang umalis			ako
	{P-P=P-N(N P-W)}				{P-0=P-A}		{P-P=P-D(AH DB.L P-D)}			{P-T=P-N}
							ayaw akong payagang umalis
							{GGT/AH\|HT\|DB}
na	pabaon	ng	Lola	na	talaga	namang	ayaw	akong	payagang	umalis
L	N	TW	N	L	A//U	A/HG.L	AH	HT.L	DB/W.L	DT/W
Panaguring baon ng Lola ang nag-iisang parirala ng sugnay na makaangkop na [3]. Hindi inuulit ang paniyak na ang pera.
				Dahil sa panggitagang paniyak, di-batayan ang sugnay na [4].
				Sa sugnay na [4], nababagay sa salitang kaugnay na Lola (sa sugnay na pang-itaas na [3]) ang kinakaltas na niya (ayaw niya).
								Dahil sa gawing makangalan
ng pang-abay na pangmarahil na ayaw maaaring ilawaran ang tagagawang pangmarahil na ako bilang paniyak.
									Pandiwang nakakabit ang
payagang umalis. Tagagawang pangmarahil ng dalawang pandiwa ang ako. Walang salungatan sa kayarian ng kaganapan; payak ang sugnay na [4] {13-4.5.2}.

Bakit ba ipinasiya ng 1935 Kumbensiyong Konstitusyonal na isang wikang batay sa isa sa mga katutubong wika ng Filipinas ang ating maging wikang pambansa? {W Almario 2007 3.1}
{S-Tb/PT(P-P=S-0 P-T=S-L}
[1] bakit ba ipinasiya ng 1935 KK		[2] na isang wikang batay sa …
{P-P=S-0}		{P-T=S-L}
Pang-itaas ang unang sugnay na [1] ng pangungusap na tambalan. Wala itong paniyak. Sugnay na makaangkop na [2] ang paniyak nito.

[1] Bakit ba ipinasiya ng 1935 Kumbensiyong Konstitusyonal
{S-0/L/P0}
bakit ba		ipinasiya ng 1935 KK
{P-0}		{P-P=P-D(DB10 P-W)}
bakit	ba	ipinasiya	ng	1935 KK
AN	AN/HG	DB10/N	TW	N/Ta
Pangungusap na pananong ang sugnay na nagsasarili. Pang-umpog ang itinatanong.

[4] Paglaruan ang tungki ng aking ilong ang tangi mo na lang nagawa.
Paglaruan ang tungki ng aking ilong ang tangi mo na lang nagawa
{S-Tb(P-P=S-0 P-T)}
Paglaruan ang tungki ng aking ilong	ang tangi mo na lang nagawa
{P-P=S-0/PT}	{P-T=P-D}
Nasa ayos na karaniwan ang pangungusap na tambalan.

13A Mga Pangabit sa Mga Pangungusap at mga Sugnay (•• 13A)

Palaugnayan ng Wikang Filipino Wakas ng 13A Pangabit sa Mga Pangungusap at mga Sugnay

Simula ng pahina Palaugnayan Pahinang pamagat na Filipino Ugnika

13A Mga Pangabit sa
Mga Pangungusap at mga Sugnay (•• 13A)

Palaugnayan ng Wikang Filipino
Wakas ng 13A Pangabit sa Mga Pangungusap at mga Sugnay

Simula ng pahina Palaugnayan
Pahinang pamagat na Filipino Ugnika