Werkstatt-Korpus / Pagtitipong
Paggawaan
Boak Tagalog
1 Einleitung / Pambungad
2 Ergebnisse / Mga Kinalabasan
3 Einzeldaten P-P P-T / Bagay-bagay P-P P-T 3.1
3.2 3.3
4 Angepasste Texte / Mga Kasulatang Iniangkop
Lopez, Cecilio: On the Boak Tagalog of the Island of Marinduque
Quelle / Pinagmulan → { Lopez 1925/1970}.
In den Arbeiten von C. Lopez befindet sich eine Studie über den Tagolog-Dialekt in Boak, Marinduque, Boak ist eine kleine Stadt auf der Insel Marinduque. Diese Insel liegt nur wenige Kilometer vom Festland der großen Insel Luzon etwa 250 km südlich von Manila und gehört zum südlichen Teil des Tagalog-Sprachgebietes.
Die Studie wurde 1925 als Arbeitspapier im Seminar Philippine Linguistics unter Leitung von Otto Scheerer am College of Liberal Arts an der Universität der Philippinen (UP, vermutlich Diliman, Quezon City) vorgelegt und 1970 in einer Zeitschrift veröffentlicht.
In dieser Arbeit befindet sich ein fünfseitiger Text in Boak Tagalog, eine mündliche Erzählung von Anfonso Lecaros, der aus Boak stammte und Professer für Veterinärmedizin an der UP war. Es handelt sich also um eine Geschichte, die ein Universitätsprofessor seinem Kollegen erzählt hat. Ob damit die Ursprünglichkeit beeinflusst wurde, lässt sich nicht sagen. Diesen Text untersuchen wir auf seine syntaktische Struktur. Zur Vereinfachung haben wir den Text phonologisch und z.T. morphologisch an Standard-Filipino angepasst. Die Syntax wurde selbstverständlich stets beibehalten.
Die Ergebnisse sind in der Werstatt-Studie Statistische Untersuchung von Reihenfolge von Prädikat und Subjekt im filipinischen Satz verarbeitet {W Stat P-S}.
Auffallend ist die große Anzahl von subjektlosen Sätzen, dies sind 17 % aller Sätze (Gloss /P0 und /YP0).
In einigen Sätzen der Textprobe wird ay ist nach heutigem Sprachverständnis ay überflüssig.
|
In einigen Sätzen steht an Stellen keine -ng/na Ligatur, wo sie in Standard-Filipino unabdingbar wäre.
Luma at kasalukuyang daglat | |||
Luma | Bago | ||
P-P | P-P | Pariralang panaguri | |
P-S | P-T | Pariralang paniyak | |
P-A | P-K | Pariralang pandako | |
P-V | P-D | Pariralang pandiwa | |
P-N | P-N | Pariralang makangalan | |
P-J | P-U | Pariralang pang-uri | |
P-E | P-OD | Pariralang pangkaroon | |
P-A/E | P-OD | Pariralang pangkaroon | |
/PS | PT | Pagkakasunud-sunod na karaniwan: Panaguri - Paniyak | |
/PSP | PTP | Pagkakasunud-sunod na karaniwan: Panaguri - Paniyak - Panaguri | |
/YPS | YPT | Pagkakasunud-sunod na karaniwan: Panaguring may ay - Paniyak | |
/YPSP | YPTP | Pagkakasunud-sunod na karaniwan: Panaguring may ay - Paniyak - Panaguri | |
/SYP | TYP | Pagkakasunud-sunod na kabalikan: Paniyak - Panaguring may ay | |
/IC | GG | Panggitaga (Panaguri - (Paniyak) - Panaguri) | |
/P0 | P0 | Sugnay na walang paniyak | |
/YP0 | YP0 | Sugnay na walang paniyak (may ay ang panaguri) | |
VA Va | DT | Pandiwang tahasan | |
VP Vp | DB | Pandiwang balintiyak |
P-P | P-S | RF | |
P-N | - | /P0 | Panahon noong ... |
Es werden die Bezeichnungen unseres Schlüssel-Systemes verwendet {14A-8}
{4.1} - {4.2} | ||||
P-P | P-S | |||
P-N | - | /P0 | Panahon noong bakasion ng mga batang napasok sa eskuela. | |
P-V | P-N | /PS | Nagaka-ipon-ipon isang gabi bago manghapon ang boong mag-anak namin ... | |
P-A | P-N | /PS | Naroon pati ang kapatid naming kaka, na si Manong Colas at ... | |
P-A/E | P-N | /SYP | Ang mga bata na may anim ay walang lagay at ... | |
P-V | - | /YP0 | Walang ano-ano'y nagtigilan at nagdungawan sa bintana. | |
P-A | P-N | /PS | ... nairi si Binong sa tapat, ... | |
P-V | - | /YP0 | ... ay naga-plahuta. | |
P-V | P-N | /PS | Ngayon baga lamang ninyo nakita si Binong?" | |
P-J | P-N | /PS | ... at bago wai ang sable. | |
P-V | P-N | /PS | Hindi namin naasikaso ang mga bata ... | |
P-A/E | - | /P0 | at may dumating na tao naga-pataupu sa hagdan. | |
P-N | P-N | /SYP | Si mamang Pedro ay isang taga Makabebe ... | |
P-V | P-N | /SYP | Siya ng dumating doong una ay sa bahay nakatuloy ... | |
P-V | - | /YP0 | Nawili ng nawili doon ay nagbukas na tuloy ng isang tindahan ng sarisari | |
P-J | P-N | /PS | ... at parang sarili ang tingin sa amin ... | |
P-N | P-N | /SYP | Dahil na siya ay binata | |
P-N | P-N | /PS | at isa lamang bataan ang kasama sa bahay | |
P-??? | P- | / | ... ay kung minsan at natamad yata ng pagsaing at ... | |
P-A/E | - | /P0 | kung walang ulam doon | |
P-V | - | /P0 | na lamang nakain sa amin. | |
P-V | P-N | /PS | Talagang malaon ng nagala sa isang dalagang aming kapidbahay na si Sidora ... | |
P-JN | P-N | /PS | Adalawa naman yaon magkapatid | |
P-N | P-N | /PS | Yun po ngani ang aming balita. | |
P-V | P-N | /PS | Maga-sabi ka po muna sa amin at ... | |
P-V | P-N | /PS | ... baka makakatulong din kami. | |
P-N | P-N | /PS | Hindi po naman too yun. | |
P-V | P-N | /PS | Naga-bulaan ka yata lamang. | |
P-V | P-N | /IC | Baka ka magsisi kung ... | |
P-V | P-N | /IC | hindi kami makatulong. | |
P-A/E | P-N | /IC | Marami din kaming makain at ... |
... | P-P | P-S | Reihenfolge | ||||||||||||
P-V | P-J | P-N | P-A/E | P-.. | P-N | C | P-.. | /PS | /YPS | /SYP | /IC | /P0 | /YP0 | ||
1 | 14 | 3 | 6 | 4 | 2 | 22 | 0 | 0 | 15 | 0 | 4 | 3 | 4 | 3 |
{4.2} - {4.3} | ||||
P-P | P-S | |||
P-V | P-N | /IC | Talagang hindi po ako naga-lihim sa inyo at | |
P-N | P-N | /PS | kayo ang parang magulang ko | |
P-V | P-N | /SYP | Ako po'y nagala kay Sidora, | |
P-V | P-N | /YIC | ay hindi po ako magka-lugar ng pakiusap | |
P-N | P-V | /SYP | at ang naharap pong palagi sa akin ay si aling Kwala. | |
P-N | P-V | /PS | Baka naman siya ang nakakaibig sa iyo! | |
P-V | P-N | /IC | Huag kang magalokoloko sa mga balo. | |
P-A/E | P-N | /YPS | Sa bagay ay may autusan ka agad, ... | |
P-J | P-N | /PS | ... at malakilaki na ang anak | |
P-N | P-V | /PS | ... ano ang nagawa mo? | |
P-V | P-N | /SYP | Ako po'y nagpadala ng sulat | |
P-A/E | P-N | /YIC | ay wala pa akong natanggap na sagot | |
P-N? | - | /P0 | Tatlong patapat ko na po | |
P-N | P-V | /SYP | [ay] ang nadungaw lamang ay si aling Kwala. | |
P-V | P-N | /SYP | Si Sidora po ay hindi man lamang nagaibo sa tulugan". | |
P-V | P-N/G | /PS | Hindi na nakuha ni mamang Pedro ang pagsagot, | |
P-V | P-N | /YPS | [at ang aming matanda] ay nakita ang isa naming bataan | |
P-V | - | /P0 | ay hiniyawan ng [niya], "Juan magbasabasa daw". | |
P-V | P-N | /PS | at nang makapa-ngumpisal ka bago maka-La Paz. | |
P-V | P-N | /YPS | Ah! ay naga-basa po mandin naman ako! | |
P-V | P-N | /PS | Marcosa, sanduki na daw ng pagkain ang mga bata ... | |
P-V | P-N | /PS | Matulog na naman iyon nang hindi pa nakain" | |
P-V | P-N | /PS | Adayukdukin iyon | |
C | P-N | /YPS | ay baka naman baya magkasakit ang naalaala ko | |
P-V | P-N | /PS | Makain na po baga pati kayo? | |
P-V | P-N | /YPS | Mabuti pa'y maghain ka na pati sa lahat". | |
P-V | P-N | /IC | Dito ka na po kumain sa amin, ... | |
P-A/E | P-N | /IC | Wala ngani lamang kaming ulam ... | |
P-V | P-N | /YPS | ... ay baka maga-hanap ka. | |
P-V | P-N | /PS | Nakabili pa ako ng karneng baboy kanina |
... | P-P | P-S | Reihenfolge | ||||||||||||
P-V | P-J | P-N | P-A/E | P-.. | P-N | C | P-.. | /PS | /YPS | /SYP | /IC | /P0 | /YP0 | ||
2 | 19 | 1 | 6 | 3 | 1 | 24 | 0 | 4 | 11 | 6 | 5 | 6 | 2 | 0 |
{4.3} - {4.4} | ||||
P-P | P-S | |||
P-V | - | /YP0 | ay natuklas po ng aso | |
P-V | - | /P0 | nakita ko po ... | |
P-V | - | /YP0 | ... 'y akapiraso na | |
P-V | P-N | /IC | Hindi pa po ikaw naga-asawa | |
P-V | P-V | /PS | Natigil ang salitaan ... | |
P-V | P-N | /SYP | at kaming lahat ay dumulog sa pagkain. | |
P-V | P-N | /PS | Noong nakalipas ang ilang araw | |
P-V | P-N | /YPS | ay nakasama kami sa pagmura sa Paras. | |
P-J | P-N | /PS | Kainaman ang tao; | |
P-N | P-N | /PS | talo pa ang kasalan. | |
P-A/E | - | /YP0 | At bukud pa sa mura ay may lechon | |
P-A/E | - | /P0 | Maraming binata at dalagang taga bayan. | |
P-J | P-N | /PS | Pati ang magkapatid na aming kasiping. | |
P-A | P-N | /SYP | Si mamang Pedro ay naroon pati. | |
P-A/E | P-N | /PS | Walang ibang naga-tingnan ang mga tao kungdi si mamang Pedro. | |
P-N | P-V | /SYP | Ang palaging naharap ay si Kwala ... | |
P-J | P-N | /PS | ... na kaabay ang anak. | |
P-A | P-N | /SYP | Si Sidora ay sa ibang tumpuk nahalo, ... | |
P-A | P-N | /SYP | Nguni't ang mata ni mamang Pedro ay kay Sidora ... | |
P-A | P-N | /PS | ... ay kay Sidora ang pirming masid. |
... | P-P | P-S | Reihenfolge | ||||||||||||
P-V | P-J | P-N | P-A/E | P-.. | P-N | C | P-.. | /PS | /YPS | /SYP | /IC | /P0 | /YP0 | ||
1 | 14 | 3 | 6 | 4 | 2 | 22 | 0 | 0 | 15 | 0 | 4 | 3 | 4 | 3 | |
2 | 19 | 1 | 6 | 3 | 1 | 24 | 0 | 4 | 11 | 6 | 5 | 6 | 2 | 0 | |
3 | 8 | 3 | 2 | 3 | 4 | 13 | 0 | 2 | 8 | 1 | 5 | 1 | 2 | 3 | |
Summe | 41 | 7 | 14 | 10 | 7 | 59 | 0 | 6 | 34 | 7 | 14 | 10 | 8 | 6 | |
52 % | 9 % | 18 % | 12 % | 9 % | 91 % | 0 | 9 % | 43 % | 9 % | 18 % | 13 % | 10 % | 7 % |
{4.1} Pag-ibig ng Balo
Panahon noong bakasion ng mga batang napasok sa eskuela. Nagaka-ipon-ipon isang gabi bago manghapon ang boong mag-anak namin halos sa salas ng aming bahay. Naroon pati ang kapatid naming kaka, na si Manong Colas at ang kaniyang asawang taga Bulacan, si Manang Ila, at ang kanilang tatlong bata na payak nagaaral na.
Ang mga bata na may anim ay walang lagay at patakbo-takbo sa bukod-bukod na dako ng bahay; naga-laruan. Walang ano-ano'y nagtigilan at nagdungawan sa bintana. "Oy, tatay", ang sigaw ng bunso sa mga anak ni Manong, "nairi si Binong sa tapat, ay naga-plahuta". "Ay ano? Ngayon baga lamang ninyo nakita si Binong?" ang sagot ng ama. "Ay, ay tingni pa, at bago wai ang sable".
{4.2}
Hindi namin naasikaso ang mga bata at may dumating na tao naga-pataupu sa hagdan. "Tuloy po, mamang
Pedro", ang sagot ng aming matanda. "Magandang gabi po", and bati ng dumating, at tuloy pasok at upo. Si
mamang Pedro ay isang taga Makabebe na maluat natira sa Boak. Siya ng [nang] dumating doong una ay sa bahay
nakatuloy at maglalako ng "estampa", ang kaniyang hanap-buhay. Nawili ng nawili doon ay nagbukas na
tuloy ng isang tindahan ng sarisari, at parang sarili ang tingin sa amin at sa aming mga kamaganak.
Dahil na siya ay binata at isa lamang bataan ang kasama sa bahay na malapit sa amin ay kung minsan
at natamad yata ng pagsaing at kung walang ulam doon na lamang nakain sa amin. Talagang malaon ng nagala
sa isang dalagang aming kapidbahay na si Sidora na kapatid ni Kwalang balong may anak na isa. Adalawa
naman yaon magkapatid at may kaya din ... (??).
"Ano po, mamang Pedro? Naga-amoy bawang ka na po wari", ang bating pagalaw ko. "Yun po ngani ang aming balita. Maga-sabi ka po muna sa amin at baka makakatulong din kami", ang sabi ni nanay. "Bakit po baga hindi? Hindi po naman too yun, ay!" "Naga-bulaan ka yata lamang, ay. Baka ka magsisi kung hindi kami makatulong. Marami din kaming makain at maga-linis ng pinggan". "Talagang hindi po ako naga-lihim sa inyo at kayo ang parang magulang ko dito sa Boak na wala pa; Ako po'y nagala kay Sidora, ay hindi po ako magka-lugar ng pakiusap at ang naharap pong palagi sa akin ay si aling Kwala". "Baka naman siya ang nakakaibig sa iyo! Huag kang magalokoloko sa mga balo". "Sa bagay ay may autusan ka agad, at malakilaki na ang anak. O, ano ang nagawa mo?"
{4.3}
"Ako po'y nagpadala ng sulat; may apat na puo; ay wala pa akong natanggap na sagot. Tatlong patapat
ko na po ay ang nadungaw lamang ay si aling Kwala. Si Sidora po ay hindi man lamang nagaibo sa tulugan".
"Bakit mo naman alam? Siguro nasilip mo!"
Hindi na nakuha ni mamang Pedro ang pagsagot, at ang aming matanda ay nakita ang isa naming bataan na nagaaral sa convento kung bakasiyon na naantok sa labas, ay hiniyawan ng [niya] , "Juan magbasabasa daw". "Alagian ko po baga ng asin?" ang tanong ng bata. "Anong alagian ng asin? Magbasa ng iyong leksion at ng [nang] makapangumpisal ka bago maka-La Paz. "Ah! ay naga-basa po mandin naman ako!"
"Marcosa, sanduki na daw ng pagkain ang mga bata at naantok na. Matulog na naman iyon ng hindi pa nakain", ang tawag ni nanay sa isa naming bataan. "Adayukdukin iyon ay baka naman baya magkasakit ang naalaala ko," ang dugtong na sabi sa aming lahat. "Makain na po baga pati kayo?" "Mabuti pa'y maghain ka na pati sa lahat". "Dito ka na po kumain sa amin, mamang Pedro. Wala ngani lamang kaming ulam ay baka maga-hanap ka". "Kungdi lalo na sa amin! Nakabili pa ako ng karneng baboy kanina ay natuklas po ng aso; nakita ko po'y akapiraso na". "Hindi pa po ikaw naga-asawa, ay...!"
{4.4}
Natigil ang salitaan at kaming lahat ay dumulog sa pagkain. Noong nakalipas ang ilang araw ay
nakasama kami sa pagmura sa Paras. Kainaman ang tao; talo pa ang
kasalan. At bukud pa sa mura ay may lechon at, sus, maraming kakanin - mga sinukmani bibingkang kanin,
panganang malagkit. Maraming binata at dalagang taga bayan. Pati ang magkapatid na aming kasiping.
Si mamang Pedro ay naroon pati. Walang ibang naga-tingnan ang mga tao kungdi si mamang Pedro. Ang
palaging naharap ay si Kwala na kaabay ang anak. Si Sidora ay sa ibang tumpuk nahalo, sa mga
bata-batang naga-aral sa Maynila. Nguni't ang mata ni mamang Pedro ay kay Sidora ang pirming masid.
Ng mapaghiwalay ang karamihan sa nakaroonan ni Kwala at mamang Pedro ay halos nahihiya na nagsabi si
Kwala na kamukha daw siya namatay niyang asawa, mabait pati. Si mamang Pedro ay hindi yata naman
bihasang makiusap ay akala ay napuri siya dahil na nagala sa kapatid.
"Pag ikaw po ang aking nakikita ay naaalaala ko naman mandin si Sebero, parehong pareho mo po kung magsiha, kung nalakad at kung naibo. Parang aisa po kayo".
Die filipinische Sprache von Armin Möller http://www.germanlipa.de/text/boak.html 03. Oktober 2005 |