Werkstatt / Gawaan
Wikang Filipino bilang Wika ng Pananaliksik
(• cao)
1 Einleitung / Pambungad
2 3 Texte / Mga Kasulatan
1 Einleitung / Pambungad
Cao, Sergio S.: Ang Kahalagahan ng Palisi't (En:
'policy') Institusyon sa
Pagpapayaman ng Wikang Filipino bilang Wika ng Pananaliksik
Quelle / Pinagmulan → {16A-2 Cao 2013}.
Isang uri ng "Taglish na pang-akademiko" ang malimit na ginagamit ni Dr. Cao. Sa halip
na paggamit ng Pilipinong katawagang (kung mayroon iyon sa
{
SS}) ay salitang Inggles o Espanyol na Inggles
sa Filipinong baybay ang ginagamit (hb.: palisi, ordinaryo). Kataka-taka ito kung
alagad ng wikang Filipino ang may-akda. Minamarka na {*} ang
ilan ng salitang iyon.
2 3 Texte - Mga Kasulatan
{2.1}Pambungad
Nang maging Tsanselor ng UP Diliman si Sergio S. Cao mula 2005 hanggang 2011, nagkaroon muli ng suporta ang pagsusulong ng wikang Filipino bilang wikang panturo at wika ng saliksik. Bumuo si Dr. Cao ng isang endowment fund na umaabot ng sampung milyong piso ang nakalaang pondo para sa pagbibigay-suporta sa pananaliksik ng mga dalubhasa sa wikang Filipino at mga wika ng Pilipinas. Binuo ng Sentro ng Wikang Filipino ang Gawad Saliksik-Wika upang pasinayaan ang muling pagpapalakas ng wikang Filipino sa unibersidad.
{2.2}
Kaakibat nito, nahanapan rin ng bagong opisina ang SWF kung saan mas madaling
mapuntahan ngayon
ng mga akademiko, mananaliksik, at mga mag-aaral para sa kanilang tanong. Inilunsad din
ang websayt ng SWF para sa mas mabilis na pagbabahaginan ng kaalaman. Sa panayam na ito,
nagpaunlak si Dr. Sergio Cao na magbalik-tanaw sa usapin ng Wikang
Filipino bilang wika ng pananaliksik at ng papel ng SWF sa pagsusulong nito.
{3.41}
Schedar D. Jocson: Bilang nagpakadalubhasa sa matematika bago kayo lumipat
sa Kolehiyong Administrasyong Pangnegosyo (CBA), bakit maraming Pilipino ang takot
sa matematika?
{3.42}
Sergio S. Cao: Natural {*} sa tao na magkaroon ng takot
sa matematika. Batay sa mga pag-aaral na isinagawa, ibang bahagi ng utak ang
ginagamit kapag tinatalakay ang matematika. Mabibilang ang ordinaryong
{*} tao na makapagsasabing
gustong-gusto niya ang asignatura. Marami rin ang takot na tao sa
matematika dahil tiyak ang sagot sa mga katanungan sa matematika.
Halimbawa, ang 2 + 2 ay 4. Precise {*} ang sagot sa
sitwasyong {*} matematikal
at sa pagka-precise {*} nito ang dahilan kung bakit marami
ang may ayaw sa matematika.
{3.43}
Jocson: Mayroon bang maitutulong ang wikang Filipino upang iwaksi ang takot?
Cao: Nagsimula ako sa matematika ngunit lumipat ako sa finance
{*}. Importante ang lengguwahe sa pagtuturo sa isang disiplina.
Naniniwala ako na kung Filipino ang gagamitin sa pagtuturo ng mathematics
{*}, baka mas maganda
ang pagkakaintindi ng mga nag-aaral ng mathematics. Kinakailangan
na kumportable {*} ang mag-aaral sa wikang pinili bilang wikang
panturo. Sa ngayon kasi, ang paggamit at pagpili ng kumportableng wika sa
edukasyon ang direksiyon {*} at tunguhin ng basic education
{*} sa bansa.
{3.44}
Hindi nangangahulugang kung ano ang native tongue {*} ng bata,
siya ang gagamiting wikang panturo. Kung saan kumportable {*} ang
bata sa wikang pipiliin, iyon ang dapat gamitin. Halimbawa, sa Pampanga,
mas kumportable ang mga bata sa Kapampangan, iyon ang dapat gamitin. Pinanganak ako sa
Pampanga at ang wikang kinagisnan ko ay Kapampangan.
{3.45}
Pero dahil lumaki ako sa Bulacan, kapag pinapa-explain {*}
sa akin ang math, mas kumportable {*} akong gamitin ang
Tagalog o Filipino. Kung nahirapan ang bata na intindihin ang tanong, maaaring
i-reword {*}
ang tanong upang maintindihan ng bata. Sa pamamagitan ng paggamit
ng kumportableng {*} wika, maso-solve
{*} niya ang problem {*}.
{3.46}
Jocson: Paano naman ipapakita sa mga guro ang kahalagahan ng wika sa
pagtuturo ng Matematika? May pagkukulang ba ang guro sa kahandaan nila?
Cao: May kakulangan ngayon kasi nga hindi pa napagsasama-sama ang
bokabularyo. Hangga't hindi pa napagsasama-sama ang bokabularyo,
hindi magiging handa ang kaguruan na ituro ang matematika sa wikang
Filipino o mga wika sa bansa.
{3.47}
Isa rin itong chicken-and-egg phenomenon {*} kasi
nga kulang ang terminolohiya {*} sa matematika, hindi
naituturo. Dahil hindi naituturo, hindi nag-e-evolve {*} ang
wika upang magamit sa matematika. Katangian ng wika na dapat na magamit nang magamit
upang maging komun {*} ang wika at bokabularyo. Dahil hindi
komun {*} na ginagamit ang Filipino sa matematika kaya hindi
nagiging epektibo {*} ang wikang Filipino, sa ngayon.
{3.48}
Jocson: Hinggil naman po sa nalipatan ninyong larangan ng banking at
finance, gaano kahalaga ang paggamit ng wikang Filipino sa sektor ng
pangangalakal?
Cao: Pagdating mo sa business environment {*}, ang
diskusyon {*} ay Ingles. Mawawala
ka sa kumpas kung ang wikang ginagamit mo ay Filipino. Halimbawa,
ngayon pinag-uusapan namin ang integration and synergy among
companies {*}. Kapag nag-usap-usap kayo ng mga opisyal
ng kompanya, Ingles, at mawawala ka talaga kapag Filipino ang gamitin.
{3.49}
Jocson: Nakikita po ninyo na magagamit ang Filipino sa kalakalan?
Cao: Depende sa usapin. Halimbawa sa stock market, kung wala namang
bokabularyo, paano gagamitin ang Filipino roon? Mahirap ipasok ang
ide {*}.
Jocson: Paano ninyo nakikitang economically viable {*} ang
wikang Filipino?
Cao: Kapag ba sinabi mong economically viable, may financial implication
{*} ba
yan? Kasi sa Japan at sa Thailand, ang wika ng kanilang business
{*} doonay Hapon at Thai. Kailan tayo dadating doon? Baka sa
lifetime {*} ko, hindi yun mangyayari. Kahit sa lifespan
{*} ng mga anak ninyo, hindi mangyayari,
kasi nga hindi naman ginagamit ngayon.
{3.50}
Kung gusto natin na makitang
ginagamit ang Filipino sa negosyo, dapat nagsisimula na ngayon.
Ngayon na humaharap tayo sa ASEAN Integration, humaharap tayo
sa kumpetensiya {*} sa kalakan, sa edukasyon
{*}, magkakaroon ng mutual {*}
recognition {*}.
{3.51}
Sa tingin ko, nagkaroon ng bagong environment na lalong
magpapahirap sa pagpapatanggap ng Filipino bilang wika ng pagtuturo
at bilang wika ng kalakalan. Sa paniwala ko, sana nangyari na noon pa
na tinanggap na ang Filipino bilang wikang ginagamit sa edukasyon at
business.
{3.52}
Jocson: Bilang Tsanselor sa UP Diliman, naging malakas ang suporta ninyo sa
pagsusulong ng wikang Filipino at sa sining. Nagbigay rin kayo ng pondo
para sa Sentro ng Wikang Filipino. Ano ang mga dahilan kung bakit mas
malakas ang binigay ninyong suporta sa wika at sining sa pamantasan?
{3.53}
Cao: Linawin ko lang na ang "mas malakas" ay relative. Kung ang pinanggagalingan
mo ay walang suporta, kahit kaunting suporta, malakas na iyon. Ganito
ko siya ilalagay: matagal nang may palisi sa wikang Filipino. Nauna nga
ang UP, wala naman nangyari dahil walang kumilos.
{3.54}
Kung mayroon mangnangyari, kaunti lang. Halimbawa, bakit hindi na-impose? Hypothetically,
puwede naman ma-impose ang palisi. Halimbawa, bakit hindi ginawan
ng insentibo ang pagtuturo sa Filipino sa pamamagitan halimbawa ng
times 2 ang suweldo ng mga gurong magtuturo gamit ang Filipino.
{3.55}
Kung na-impose 'yan, ewan ko na lang kung hindi lahat magsipagturo gamit
ang Filipino. Baka nagkaroon ng kaunting pagkukulang sa pag-iisip sa
insentibo. Ang palisi ay papel lamang, paano mo 'yan isasakatuparan?
{3.56}
Dapat sana nagkaroon ng mas malakas na insentibo para hindi maging
tokenistic ang paggamit ng Filipino. Halimbawa, kapag gumawa ka
ng libro sa matematika gamit ang Filipino, o bigyan ng P100,000 o kaya
palakihin ang promotion points. Kung mayroon kang palisi, dapat mayroon
kang gagawin tungkol dito. Dapat naging wika ng University Council ay
Filipino.
{3.57}
Noong panahon ko, sinisimulan ko ang pulong sa Council gamit
ang Filipino pero dahil eventually lahat nag-i-Ingles na, Ingles na natatapos
ang pulong. Dapat siguro mayroon ding political will na may firm policy.
Noong ako ay tsanselor, naniniwala ako noon pa na tama ang palisi sa
wikang Filipino. Hindi ako nagbigay ng pahayag na hindi tama ang
palisi.
{3.58}
Paano mo ngayon susuportahan iyon? Maraming paraan. Ako, lahat
ng major speeches ko, ay nasa Filipino. Noong Investiture, speech ko ay
Filipino. Isang bagay yan na nagbibigay ng suporta. Ang speeches ay
narerekord 'yan at kung ikaw ay presidente o tsanselor ng UP, ang speeches
mo ay palisi.
{3.59}
Kapag ang Investiture speech mo ay sa Filipino, nagseset ka
ng palisi. Pero ito ay passive na pagkilos. Sa active support, nakita ko na
ang pagsasaliksik sa Filipino ay nakikipagkumpetensiya sa research fund.
Sabi ko, bakit hindi kaya tayo maglagay ng Endowment Fund.
{3.60}
Umandar naman iyon eh. May nakatabing pondo para sa mga magsasaliksik sa
Filipino. Ito ay isang uri ng insentibo. Malaking bagay rin na nahanapan ng
bahay ang Sentro ng Wikang Filipino dahil malaking sanhi ng pagkakaroon
ng isang opisina ay makapagtrabaho ka nang husay. Kahit ang mga
Professorial Chair Awards, may nananalo na taga-Filipino. Kapag tiningnan
mo, malaking bagay na ang mga ito ngunit kung titingnan mo nang mas
malawakan, kaunti lamang ito kasi nga dapat noon, naisagawa na ito.
{3.61}
Dapat patuloy na isinasagawa ito ngayon. Yung research funds halimbawa,
dapat sigurong dagdagan. Tingin ko, dahil ang UP ang unang gumawa ng
palisi, dapat na umandar. Hindi puwedeng puro salita lang.
Noong tumakbo ako bilang presidente, nasa wikang Filipino ang aking
vision paper. I was making a statement na maka-Filipino ako.
Malaking bagay rin na marami akong kaibigan na taga-Departamento ng
Filipino.
{3.62}
Kailangan na napapalibutan ka rin ng mga taong pinaniniwalaan
mo ang kanilang posisyon. Yung mga kaibigan ko sa departamento, kapag
tumatayo sila sa Council, Filipino ang gamit nila. Hindi ko nararamdaman
na mag-isa ako sa pinaniniwalaan ko. Puwede namang naniwala ako sa
palisi pero hindi naman ako kumilos.
{3.63}
Importante na hindi huminto ang mga
nagsusulong ng parehong adbokasiya ko sa wikang Filipino. Hindi man
kami magkakasundo pero mahalaga na pareho kami ng paniniwala sa
pagsusulong ng wikang Filipino. Kailangang maraming sabay-sabay sa
pagkilos.
{3.63}
Jocson: May naranasan ba kayo na hindi sumang-ayon sa inyong desisyon na
suportahan ang wikang Filipino?
Cao: Meron. Minsan, sinabihan ako kung bakit Filipino ang Investiture speech ko.
Ang sabi ko lang, "Iyon ang gusto ko. Ako naman ang nag-i-investiture."
Mayroon na nagtanong "Bakit Filipino?" at maraming nagkomento sa
akin. Ako ay secure sa aking katauhan. Wala namang nagsabi na hindi
ako marunong mag-Ingles, na kadalasang maling pagtingin.
{3.15}
Pangalawa, I was making a statement. Simula noong tumakbo sa pagka-Tsanselor
hanggang sa pagka-Presidente, supportive ako sa Filipino. Hindi nagulat
ang mga malalapit kong kaibigan nang ginamit ko ang wikang Filipino sa
vision paper ko. Magulat ka kung bigla akong nag-Ingles. Kumportable ako
sa Filipino kaya ito ang ginamit ko. May masasabi ka sa wikang Filipino na
hindi mo masasabi sa Ingles.
{3.65}
Jocson: Sa inyong palagay, paano makakatulong ang SWF sa pagpapataas ng
kalidad ng ating pamantasan?
Cao: Maliwanag ang mandato ng SWF kung saan dapat na isinusulong nito
ang wikang Filipino bilang wikang panturo at wika ng saliksik. Mahalaga
na hindi umalis ang SWF sa mandato na ito at palakasin pa. Katuwang
ng SWF ang Departamento ng Filipino at Panitikan ng Pilipinas kung saan
tumutulong ito sa SWF na paunlarin ang Filipino bilang disiplina.
{3.66}
Ang departamento ang siyang magbibigay ng kasanayan samantalang ang
SWF ang siyang makapag-iimpluwensiya sa pagbalangkas ng palisi at sa
administrasyon. Dapat na magkaroon ng internal communication ang
SWF sa administrasyon dahil kinakailangan nilang maging impluwensiyal,
lalo na sa Tsanselor, kung seryoso sila sa kanilang mandato. Direktang
nakapailalim kasi ang SWF sa Office of the Chancellor kung kaya dapat na
malakas ang ugnayan ng Direktor ng SWF sa Tsanselor.
{3.67}
Jocson: Anong maaaring programa ang dapat na ilapat sa unibersidad bilang
research university na gumagamit ng wikang Filipino bilang wika ngsaliksik?
Cao: Sa totoong depinisyon ng pagiging research university, hindi pa naaabot
ng UP. Sa aking vision paper noon, nandoon ang pamamaraan kung
paano maging research university ang UP.
{3.68}
Mahalaga na mayroong suporta. Paano mako-concretize ang suportang
ito? Dapat may sapat na funding para dito. Kailangan, consistent sa
badyet. Kailangan na nangungulit din para sa dagdag na funding. Bago
magkaroon ng badyet, dapat na maayos ang pagpaplano. Kailangan na
may plano. Kapag may nailatag na plano, kaakibat nito ang financing.
{3.69}
Kapag nagkaroon ng pera, dapat na makapaglatag ng rules kung
paano ang pagbibigay ng pera. mahalagang maayos ang pag-justify sa
suportang pinansiyal.
Jocson: Ano ang maaaring maibahagi ng SWF para makilala ang pamantasan
bilang isang research university?
{3.70}
Cao: Para sa liderato ng unibersidad, dapat na nakapokus ang kaniyang
pagtingin. Maaaring hindi tayo pare-pareho sa pagtingin sa kung anong
importante sa unibersidad kung kaya nagkakaniya-kaniya tayo pero iisa
lang ang problema. Mahalaga na ang papel ng Direktor ng SWF ay masunod ang mandato
sa pagkakabuo ng opisina. Ang mandatong ito ang gagabay sa lahat ng
mga ikikilos niya. Magsisilbing konsensiya ang SWF sa administrasyon.
{3.71}
Jocson: Anong mga konkretong hakbang ninyo noon na maaaring
makapagpalakas sa wikang Filipino bilang wika ng saliksik?
Cao: Makakatulong sa administrasyon at sa mga gumagawa ng palisi kung
maipakita natin na marami tayong nagsusulong ng isang paniniwala, gaya
ng pagtingin sa wikang Filipino.
{3.72}
Sa katunayan, si Presidente Abueva ang
nagsulong ng paggamit ng wikang Filipino sa unibersidad. Sa mga tsanselor,
nandiyan si Dr. Emerlinda Roman, noong tsanselor pa siya, at siyempre ako.
Mahalaga na makuha ang simpatiya ng administrasyon sa pagsulong
ng wikang Filipino sa unibersidad, pero hindi sapat na may suporta ang
presidente at tsanselor lang.
{3.73}
Kung incremental ang pagbabago, baka
hindi lamang iyon (suporta ng presidente at tsanselor) ang kinakailangan.
Kung magkakaroon tayo ng presidente na susuporta, mas makabubuti.
Ang tsanselor kasi, tatlong taon lang ang panunungkulan. Mas malaki ang
magagawa ng presidenteng may puso sa pagsulong ng wikang Filipino
kung sisimulan niya mula sa unang araw ng kaniyang panunungkulan
hanggang sa susunod na anim na taon, malaki ang pagbabago.
{3.74}
Puwedeng gumawa ng palisi na mas mataas ang professorial chair kung
wikang Filipino ang gagamitin ninyo o kaya kung mailathala ang inyong
pananaliksik sa Daluyan, magkakaroon ng pagkilala at insentibo. Tingin ko,
malaking bagay ang maibibigay ng UP Presidente.
{3.75}
Ngayon kasi, pahirap nang pahirap ang pagsulong ng adbokasiya sa
paggamit ng Filipino. Maaaring maliliit na hakbang ang gawin. Halimbawa,
ang wika ng University Council ay Filipino, ang memo ng tsanselor ay Filipino.
Maliliit na bagay 'yan. May nagsasabi na hindi makabuluhan itong mga
hakbang pero saan ba nagsisimula ang mga bagay-bagay? Hindi ba sa
maliliit na gawain din.
{3.76}
Jocson: Hanggang saan ang maaaring gawin ng Direktor ng SWF upang mag-lobby
sa Tsanselor?
Cao: Kapag nagla-lobby, kahit na mainis ang pinupuntahan mo, mag-lobby ka
lang. Kung tumigil ang Direktor ng SWF na mag-lobby, sino ang gagawa ng
pagla-lobby? Ang Kolehiyo ng Arte at Literatura ay may ibang ginagawa
bukod sa pagsulong ng wikang Filipino. Pananaw ko sa pamumuno
ang "keep knocking."
{3.77}
Anong maaaring gawin ng nasa posisyon kung
hindi alamin kung bakit ka kumakatok. Ganoon ako noong panahon ni
Presidente Roman. May mga pagkakataon na hindi kami nagkakasundo
sa simula. Subukin ulit hanggang sa umabot sa pagkokompromiso. Hindi
ka maaaring umurong kasi kapag umurong ka, talo ka. Ang tingin ko ang
mga nasa SWF at DFPP ay hindi dapat sumuko.
{3.78}
Jocson: Sa inyong palagay, anong magandang solusyon na gawin ng
administrasyon sa bumababang bilang ng mga nakapapasa ng mga
kursong ibinibigay sa ilalim ng DFPP?
Cao: Hindi dapat na tinitingnan na pamantayan ang pagpili ng kursong
inaplayan sa UPCAT ang kahinaan o kalakasan ng isang departamento.
Ang mga high school student, kapag sinasagutan ang pormularyo ng
UPCAT, hindi naman niya pipiliin ang Filipino.
{3.79}
Wala ang Filipino sa mga top
choices ng high school students. Dapat na matiyak kung gaano karami
ang kumuha ng Filipino bilang kurso at ilan ang pumasa at hindi pumasa.
Iyon ang dapat na tingnan na pamantayan. Hindi masasabing indikasyon
ng demand sa kurso ang bilang ng mga pumasa sa UPCAT. May mga kurso
na mandato rin ng UP na buksan. Kahit na wala ang BA Filipino o BA Araling
Pilipino, dapat na nandiyan 'yan dahil walang mag-aaral ng Filipino o ng
Araling Pilipino sa anumang kurso sa pamantasan.
{3.80}
Kongklusyon
Iisa ang layunin sa pagpapalakas ng pamantasan bilang nangungunang akademikong
institusyon sa pananaliksik ng kasalukuyang administrasyon ng UP System at UP Diliman, at
ni Dr. Cao. Inilapit ng UP SWF noong 2006 ang Gawad Saliksik-Wika sa panahon ng
panunungkulan ni Dr. Cao.
{3.81}
Inaprobahan ito sa ika-2017 pulong ng Board of Regents sa
pamamagitan ng reprogrammed funds transfer na umabot nang sampung milyong piso. Sa
pangunguna ni Dr. Galileo S. Zafra na noo'y direktor ng UP SWF, inayos ang Panuntunan
ng Gawad Saliksik-Wika at noong 2009, nagkaroon ng panawagan ang UP SWF ng mga proposal
para sa pananaliksik. Unang binigyan ng Gawad si Dr. Glecy Atienza ng DFPP at si
Prop. Jem Javier ng Departamento ng Linggwistiks. Noong 2010, binigyan ang apat na
mananaliksik ng Gawad.
{3.82}
Sa ibinigay na investiture rites para kay Tsanselor Ceasar Saloma, tinutungo
ng pamantasansa ilalim ng kaniyang liderato na mapatupad ang apat na tunguhin ng UP,
ayon sa mandatong UP Charter ng 2008: maging pamantasan ng gradwadong pag-aaral,
pamantasang nangunguna sa pananaliksik, unibersidad na nagbibigay ng serbisyong
pampubliko, at makilala bilang isang pandaigdigang unibersidad.
{3.83}
Para kay Tsan. Saloma mayroong tatlong pangunahing basehan upang masukat ang
kahusayan ng pamantasan: makapagbigay ng bagong kaalamang siyentipiko, malikhain
at impluwensiyal na mga pag-aaral, at makapagbigay ng mga gurong mayroong PhD
upang humalili sa mga gurong magreretiro na.
{3.84}
Ang mga hangaring ito ay bisyon na ninanais
matupad sa pamantasan. Sa ngayon, limitado pa ang insentibo sa bawat kolehiyo na
makapag-leave ang mga batang gurong nais mag-leave upang makatutok sa pag-aaral
dahil sa kakulangan ng mga gurong hahalili sa pagtuturo at kakulangan na rin sa pondong
inilalaan. Kailangan rin ng higit na mas malaking pondo para sa Research Dissemination Grant
para sa mga gurong nagbabahagi ng kani-kanilang pag-aaral sa loob at labas ng bansa.
Kapag hindi sapat ang pondo, hindi nabibigyan ng pagkakataong makapagbahagi ang
mga guro/mananaliksik ng kanilang mga pag-aaral.
{3.85}
Kung pagbabasehan ang Times Higher Education-QS World University Rankings, ang Arts
and Humanities ng UP System ang siyang pinakamataas na klaster ng mga sabjek kung saan
nasa ika-20 puwesto ng may pinakamahusay na programang pansining at humanidades
sa buong mundo. Hindi nabibigyan ng karampatang suporta ng administrasyon ng UP
ang anuman sa mga programang naglalayon na palakasin ang sining at humanidades.
{3.86}
Tahimik ang selebrasyon ng Arts Month sa Diliman, walang inisiyatiba ang administrasyon na
magdaos ng pagtatanghal ng likhang sining at ikinaklasipika pa nga ang mga ito hindi bilang
produksiyon kung hindi isang gawaing ekstensiyon (extension work) lamang, kung saan mas
mababa ang puntos na inilalaan para sa promotion at ranking
ng mga guro.
{3.87}
Ang Sining at Humanidades ang siyang bukal ng identidad ng UP at ng bansa, ngunit
naisasantabi ito parasa mga patakaran ng UP System na magkaroon ng eUP at ng One UP. Ang
Pamantasan ang lundayan ng sining at hindi ito matutulungan ng anumang programang
pag-isahin at pagugnay-ugnayin ang iba't ibang kampus sa internet. Ang sining ay
iniluluwal mula sa dinamiko at buhay na pakikipag-ugnayan ng tao sa kapuwa tao.
Kung nakabatay sa isinusulong ng UP na makapaglathala sa mga ISI journal ang lahat ng mga
guro, hindi nabibigyang-puwang ang mga nagsusulat sa Filipino. Wala ni isang ISI journal ang
nasa wikang Filipino.
{3.88}
Isa itong usapin na kailangan pang pag-ukulan ng pansin. Mahalaga
ang papel ng wikang pambansa upang maging daan sa serbisyong pampubliko ng
mamamayan. Hindi nagiging masikhay ang pagpapaunlad ng UP bilang research university
kung hindi nito titingnan ang patakaran ng UP hinggil sa wikang panturo. Hindi nasusunod
ang insentibong ibibigay sa mga mananaliksik sa iba't ibang disiplina na gamitin ang
wikang pambansa bilang wika ng pananaliksik.
{3.89}
Hindi nasasapat ang pagiging pangunahing
tagapanayam ng mga guro ng UP kung hindi rin naman kikilalanin ng administrasyon ang
papel ng wikang Filipino bilang wikang makapag-uugnay at magiging daan upang maging
unibersidad na nagbibigay ng serbisyong pampubliko.
{3.90}
Ang isang unibersidad na nais makilala sa buong daigdig bilang isa sa mga pangunahing
lugar upang magkaroon ng produksiyon ng kaalaman ay dapat na pinangangalagaan ang
kaniyang guro. Mahalaga ang suporta ng administrasyon upang mahikayat ang mga batang
guro na magpapatuloy na itaas ang bandera ng Unibersidad. Ang kaguruan ng Unibersidad
ng Pilipinas ay natatanging kayamanan na mayroon ang UP na hindi mapapantayan ng
anumang unibersidad, sa loob o labas man ng bansa.
| Die filipinische Sprache von
Armin Möller http://www.germanlipa.de/text/cao_2013.html 131027 - 220609 |